—

بهترین نوشته‌های علم و طبیعت آمریکا در سال ۲۰۱۵

The Best American Science and Nature Writing 2015

نویسنده: گروه نویسندگان

ویراستاران: ربه‌کا اسکلوت و تیم فالگر

ناشر: Houghton Mifflin Harcourt

علم، طبیعت  و داستان‌هایی که در این دنیا رخ می‌دهند هنوز هم یکی از جذاب‌ترین حوزه‌ها در دنیای روزنامه‌نگاری به شمار می‌روند. اگر دنیای ما را داستان‌ها و رویدادهایی تلخ و ناراحت‌کننده زیر سلطه خود گرفته‌اند، اگر در میان خبرها و داستان‌ها آنچه بیش از هر چیز به چشم می‌خورد داستان تنش‌ها، بازی‌های سیاسی و تنش‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی است، در حوزه علم و طبیعت، نگرانی و امید در دست هم داستان‌های تازه‌ای را خلق می‌کنند.

اگرچه روزنامه‌نگاران و روزنامه‌ها و مجلات روزگار خوبی را سپری نمی‌کنند و هر روز باید برای بقا با دنیای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی که بر کم‌گویی و خلاصه گویی و اشاره به سطح تأکید دارند رقابت کنند و اگرچه روزنامه‌نگاران علمی در همین فضا باید بار مضاعفی را بر دوش بکشند تا همزمان خوانندگان و ویراستاران خود را به خواند و انتشار داستان‌هایی ترغیب کنند که درنهایت و پس از فروکش کردن موج‌های خبری رویدادهای روز معلوم می‌شود مهم‌ترین موضوعات روز دنیای ما است، اما هنوز هم در این رسانه‌ها شاهد تلاقی شگفت‌انگیز داستان‌گویی با دنیای علم و طبیعت هستیم. جایی که مهارت‌های بی‌نظیر نویسندگی و روایت روزنامه‌نگاری با ایده‌ها و داستان‌های علمی جذاب در هم می‌آمیزد و متن‌هایی خواندنی، مسحورکننده و آگاهی‌بخش تولید می‌کنند. برخی از این بهترین آثار نویسندگی علمی در روزنامه‌ها، مجلات یا وب‌سایت‌های مختلف منتشر می‌شوند و شاید دنبال کردن همه آن‌ها در طول سال کاری غیرممکن باشد.

به همین دلیل است که مجموعه‌های گردآوری سالانه ارزشی دوچندان پیدا می‌کند.

انتشارات Houghton Mifflin Harcourt یکی از ناشران آموزشی آمریکایی است که مقر آن در شهر بوستون قرار دارد. این انتشارات سال‌های طولانی است که علاوه بر انتشار کتاب‌های درسی و آموزشی با کمک جمعی از نامدارترین نویسنده‌های علمی مجموعه‌ای از گزیده‌های سالانه را در حوزه‌های مختلف منتشر می‌کند. یکی از معروف‌ترین مجموعه‌های این انتشارات، مجموعه منتخب بهترین نوشته‌های علم و طبیعت سال است که اکنون ویرایش جدید آن‌، که به بهترین‌های سال ۲۰۱۵ اختصاص دارد منتشر شده است.

هر سال یکی از نویسنده‌های علمی برجسته ویراستاری و انتخاب مجموعه را بر عهده می‌گیرد. در سال ۲۰۱۵ این مسئولیت بر عهده ربه‌کا اسکلوت (Rebecca Skloot)  گذاشته شد.

ربه‌کا اسکلوت نویسنده علمی است که نوشته‌های او تاکنون چندین جایزه معتبر را برایش به ارمغان آورده است. نوشته‌های او در نشریات مختلفی ازجمله نیویورک‌تایمز، مجله دیسکاور و بسیاری از نشریات دیگر منتشر می‌شود.

او در سال ۲۰۱۰ کتاب «زندگی جاودان هنریتا لکس» را پس از یک دوره ده‌ساله مطالعه و تحقیق منتشر کرد. کتاب او به‌سرعت به یکی از پرفروش‌ترین و تحسین‌شده‌ترین آثار سال بدل شد و بیش از ۶۰ رسانه و سازمان علمی در مرورهای خود آن را بهترین کتاب علمی سال دانستند.

این کتاب به بررسی زندگی هنریتا لکس می‌پرداخت، زن جوان آفریقایی‌تباری که پس‌ازاینکه به دلیل بیماری در بیمارستان بستری شد نمونه از سلول‌های غده‌ای که در بدن او بود رفتاری عجیبی از خود نشان می‌داد. زمانی که نمونه‌ای از این غده، پس از مرگ هنریتا به دست دانشمندان رسید آن‌ها متوجه شدند نمونه این سلول‌ها پس از تکثیر از بین نمی‌روند و عمر طولانی دارند. این مساله باعث تحولی در بررسی‌های سلولی و آزمایش روی آن‌ها شد. در جامعه علمی نام این سلول‌ها را HeLa نامیدند که مخفف نام هنریتا بود. این سلول‌ها نقش مهمی در توسعه دانش سلولی بازی کردند اما کمتر کسی از داستان منشأ آن و دختری که این سلول‌ها متعلق به او بود آگاهی داشت.

داستان شگفت‌انگیز ربه‌کا از زندگی و توسعه علمی که به‌واسطه این سلول‌ها رخ داد باعث شد تا هنریتا و داستان او به یکی از محبوب‌ترین داستان‌های سال بدل شود و ازجمله شبکه HBO  فیلمی را بر اساس این کتاب در دست تولید داشت.

در منتخب سال ۲۰۱۵ بهترین نوشته‌های علم و طبیعت، ربه‌کا اسکولت گزیده از بهترین داستان‌های علمی که نویسندگان مختلف در رسانه‌های مکتوب (روزنامه، مجله، وب) در آمریکا منتشر کرده‌اند را مرور و گزیده‌ای از آن‌ها را انتخاب کرده است. داستان‌هایی که از تحقیقات در زمینه مغز تا گرمایش زمین و هشدارهای مربوط به آن را شامل می‌شود. ازجمله داستان‌های منتخب سال ۲۰۱۵ می‌توان به نوشته بروک جارویس درباره معدن کاوی در اعماق اقیانوس‌ها و گزارش الیزابت کولبرت درباره روش‌های غیرمنتظره حفاظت از طبیعت در زلاندنو اشاره کرد.

نمونه چنین منتخب‌هایی در کشورهای دیگر ازجمله استرالیا نیز منتشر می‌شود اما با توجه به تمرکز بالای نشریات مهم علمی در ایالات‌متحده و همچنین تمرکز بالای مراکز علمی در این کشور و سابقه‌ای که روزنامه‌نگاری علمی در این کشورها دارد، این منتخب می‌تواند تصویری سریع از مهم‌ترین رویدادهای ادبیات علمی رسانه‌های جهان را بازتاب دهد.

یکی از مهم‌ترین ویژگی این اثر تنوع سبک‌ها و روش‌های داستان‌گویی علمی است. یکی از مسائل مهم در سال‌های اخیر در حوزه روزنامه‌نگاری علمی توجه بهروش‌های نوآورانه و جذاب داستان‌گویی است. تلاشی سخت که بدون اینکه ارزش‌ها و دقت علمی رویداد مورد گزارش را تحت تأثیر قرار دهد، درعین‌حال بتواند مخاطب را جذب خود کند.

در این منتخب فرصت بی‌نظیری وجود دارد تا علاوه بر مرور مهم‌ترین داستان‌های علمی سال، روش‌های نویسندگی علمی به شکلی عملی مورد مقایسه قرار گیرد. نویسنده‌های داستان‌هایی که برای این کتاب انتخاب‌شده‌اند در زمره اساتید و بهترین افراد در حوزه نویسندگی به شمار می‌روند. سبک‌های آن‌ها و تلاش آن‌ها باری پیدا کردن راه‌های تازه داستان‌گویی علمی نه‌تنها محصولی خواندنی به بار آورده است که برای کسانی که به ژورنالیسم و نویسندگی علمی علاقه دارند یک کارگاه آموزشی نیز به شمار می‌رود.

بسیاری از ایده‌های استفاده‌شده در این روایت‌ها را روزنامه‌نگاران علمی و نویسنده‌های علمی کشورهای دیگر و ازجمله ایران می‌توانند موردبررسی قرار داده و بامطالعه آن‌ها نه‌تنها در جریان روندهای موجود در دنیای نویسندگی علم قرار بگیرند که مهارت‌های خود را افزایش دهند.