فرهادی که با فیلم جدایی نادر از سیمین به نخستین ایرانی بدل شده بود که جایزه اسکار را به خود اختصاص داده است در حالی فیلمش روانه این رقابت شد که از ابتدا به آن به چشم یکی از نامزدهای نهایی و شانس کسب اسکار نگاه می‌شد.

اما آنچه در چند هفته گذشته رخ داد باعث شد تا انتخاب فیلم فروشنده و فرهادی اهمیتی فراتر از ارزش‌های هنری این فیلم پیدا کند.

پس‌ازآنکه دستور اجرایی رییس‌جمهور آمریکا مبنی بر ممنوعیت موقت ورود شهروندان هفت‌کشور اعلام شد، ابتدا ترانه علیدوستی بازیگر فیلم فروشنده و اندکی بعد اصغر فرهادی کارگردان این فیلم اعلام کرد که در همبستگی با مردمی که از این هفت کشور در موردشان تبعیض اعمال ‌شده است به اسکار نخواهند رفت. این تصمیم با استقبال نهادهای فعال در جهان مواجه شد. کارگردانان نامزد فیلم خارجی اسکار در بیانیه‌ای مشترک بار دیگر اقدام ترامپ را محکوم کردند و شهردار لندن در اقدامی نمادین در غروب شب اسکار به اکران عمومی فیلم فروشنده در حضور صدها نفر از شهروندان لندن پرداخت.

فرهادی که یکی از بخت‌های اصلی کسب این جایزه بود در غیاب خود دو چهره ایرانی – آمریکایی را به‌عنوان نماینده خود در مراسم معرفی کرد. درحالی‌که تعداد زیادی از هنرمندان و دانشجویان رشته‌های مرتبط با سینما در این کشور حضور داشتند او تصمیم گرفت نمایندگانش کسانی باشند که پیامی جنبی را نیز به مخاطبان منتقل کنند.

او انوشه انصاری، مهندس ایرانی‌تبار و نخستین فضاگرد زن تاریخ و دکتر فیروز نادری ،مدیر علمی برجسته که سابقه مدیریت برنامه مریخ در ناسا و همچنین مدیریت مأموریت‌های منظومه شمسی بخش کاوش‌های رباتیک ناسا (JPL)  را بر عهده داشته است  به نمایندگی خود انتخاب کرد.

آن دو با حضور در مراسم زمانی که خبر شورانگیز کسب دومین اسکار فرهادی اعلام شد ( تا نام او در کنار معدود کارگردان‌هایی قرار دهد که موفق شده‌اند دو بار این جایزه معتبر سینمایی را کسب کنند) انوشه انصاری و فیروز نادری برای دریافت جایزه و قرائت متن او به روی صحنه رفتند.

فرهادی در پیام خود به همبستگی‌اش با همه آن‌ها که تحت تأثیر این قانون قرارگرفته‌اند اشاره کرد و برای جهانی بهتر ابراز امیدواری کرد. در ادامه این مراسم و در گفتگوی خبرنگاران با برندگان و در مورد فرهادی با نمایندگان او بود که این دو سعی کردند تا پیام فرهادی را رساتر به گوش مخاطبان برسانند.

دکتر فیروز نادری با اشاره به انتخاب او و انوشه انصاری از سوی فرهادی به فعالیت هر دو آن‌ها در حوزه فضا اشاره کرد و گفت وقتی از زمین دور می‌شوید دیگر مرزی را نمی‌بینید و تنها چیزی که باقی است کره‌ای زیبا و بدون مرز و محدوده است.

واکنش‌های جهانی و داخلی به این جایزه فوق‌العاده مثبت و خبرساز بودند.

اکنون فرهادی و پیامش و همچنین کسانی که برای انتقال این پیام انتخاب کرده بود وظیفه خویش را به بهترین شکل به انجام رسانده‌اند.

اما به نظرم قطعه‌ای از این داستان شورانگیز هنوز کامل نیست.

فرهادی با کار بزرگ خود پیامی از جهان بدون مرز را به جهان منتقل کرده است. او برای این کار از دو چهره علمی و فناوری که از پیشتازان بخش فضایی به شمار می‌روند استفاده کرد و به‌درستی علم را واسطه‌ای برای انتقال پیام خیرخواهانه خویش قرار داد.

انوشه انصاری و فیروز نادری اما تنها چهره‌های شناخته‌شده‌ای در آمریکا نیستند. این دو چهره موفق ایرانی‌تبار که از هر فرصتی معرفی چهره دیگر ایران استفاده کرده‌اند.

در مصاحبه‌ای که اخیراً با فیروز نادری داشتم او اشاره می‌کرد زمان فرود مأموریت‌های دوقلوی مریخ نورد فشار و بار اضافه‌تر از استرس‌های رایج حرفه‌ای را بر دوش خود احساس می‌کرده است چون می‌دانسته اگر موفق شود این تصویری از ایرانیان را تغییر خواهد داد و به جامعه ایرانی و نام ایرانی‌تبارها در سراسر جهان اعتبار خواهد بخشید.

انوشه انصاری که در همین مراسم با شالی که روی آن تصویر شهر زادگاهش مشهد از فضا طراحی‌شده بود ، شرکت کرد، پس از بازگشت به زمین از ایستگاه فضایی تعریف می­کرد که برای به همراه داشتن پرچم ایران در آن سفر با چالش هایی مواجه بوده است.

او نه تنها پیش از پرواز در معدود گفتگوهای تلویزیونی خود با صداوسیمای ایران مصاحبه کرد که از مدار زمین ارتباطی رادیویی با یکی از مدارس ایران برقرار کرد و در فرصت‌های بعدی بارها و بارها با دانش آموزان و نوجوانان ایرانی در تماس بود تا بتواند به‌نوعی آن‌ها را به ادامه کار در حوزه علم تشویق کند.

هر دو این افراد چهره‌های نامداری در ایران به شمار می‌روند که مردم ما به‌خصوص نوجوانان و جوانان از آن‌ها الهام گرفته‌اند.

اما به هر دلیلی هر دو این چهره‌هایی که سفرای ایران در مهم‌ترین عرصه رسانه‌ای سال بودند، نتوانسته‌اند به ایران سفر کنند. اینکه دلایل آن‌ها برای این انتخاب چقدر درست بوده است داستان دیگری است اما درهرصورت فضایی واقعی  و نگرانی منطقی باعث شده است تا آن‌ها علی‌رغم بی‌تابی مردم برای ملاقات با آن‌ها و دل‌تنگی طولانی که برای سفر به خانه و شهر خود دارند، از ایران دور باشند.

به نظرم آنچه می‌تواند داستان شکوهمند اسکار امسال را تکمیل کند شکستن این فضا حداقل از سوی ما است که به سیاست‌های دولت ترامپ اعتراض می‌کنیم. به‌خصوص با تصمیم‌هایی که در روزهای اخیر شاهد اتخاذ آن از سوی دولت و مجلس هستیم و تأکیدی که برجذب چهره‌های سرشناس و دعوت از آن‌ها برای سفر به ایران و کم کردن مشکلات آن‌ها مطرح می‌شود اکنون زمان و بهانه خوبی برای اقدامی این‌چنینی است.

ای‌کاش نهادهای علمی و هنری ایران در اقدامی مشترک و با حمایت دولت از این دو دعوت کنند تا با سفر به ایران جایزه فرهادی را به ایران بیاورند و در مراسمی که این بار با حضور هنرمندان و دانشمندان ایرانی در خاک کشورمان برگزار می‌شود، سفیران فرهادی نه‌تنها اسکار او را به او برسانند که ما بتوانیم نه‌تنها از فرهادی هنرمند به دلیل همه آنچه برای رشد و اعتلای نام ایران کرده است قدردانی کنیم که از نادری و انصاری به‌عنوان نمادها و شاخص‌هایی از چهره‌های موفق ایرانی‌تبار آمریکایی قدردانی کنیم و حداقل به‌طور نمادین هم شده این پیام را به دیگر ایرانی‌تبارهای موفق در سراسر جهان بدهیم که درها و آغوش ایران همیشه به بروی آن‌ها باز است.

در نهایت اینکه چگونه می توان به رفتاری چون رفتار دولت ترامپ اعتراض کرد وقتی – به هر دلیلی – سفیران خوشنام و بلند آوازه کشورمان برای سفر به خانه ای که دوستش دارند دچار تردید هستند.

–انتشار اولیه: سینا پرس