مشتری: یک نبرد غیرمسلحانه

تلاشی برای دیدار اقمار گالیله ای با چشمان غیر مسلح

آیا می توان اقمار گالیله‌ای مشتری را با چشمان غیر مسلح رصد کرد؟ این سوال خوبی است که در ابتدا قصد داشتم پاسخش را در قالب یک توییت مختصر بنویسم؛ اما حیفم آمد و نتیجه این شد که می‌خوانید.

اقماری ماندگار در تاریخ

اقمار گالیله‌ای مشتری در زمره مهم‌ترین اجرام تاریخ رصدهای منظومه شمسی به شمار می‌روند.

 زمانی که گالیله تلسکوپ خود را به سوی آسمان نشانه گرفت به هر سوی که نگاه می کرد منظره و رویدادی تازه را کشف می کرد. از اهله زهره گرفته تا سطح ناهموار ماه و عارضه‌هایی در اطراف سیاره زحل. این رصدها نقش مهمی در تاریخ علم و آغاز عصر مدرن علم بازی کرده است.

 یکی از مهم ترین کشفیات او چهار قمر بزرگ مشتری بود. البته در اینکه چه کسی اولین بار این اقمار را رصد کرد دعوای تاریخی معروفی وجود دارد[۱].

گالیله علیه ماریوس

سیمون ماریوس (Simon Marius) ریاضی‌دان و ستاره‌شناس آلمانی بود که احتمالاً دوره‌ای نیز زیر نظر تیکو براهه تحصیل می‌کرده است. او سابقه رقابتی علمی با گالیله داشت و در سال ۱۶۰۹ میلادی/۹۸۸ خورشیدی با تلسکوپ دست ساز خود به رصد آسمان می‌پرداخت و جدول‌های نجومی استخراج می‌کرد. او مدعی است که اقمار چهارگانه مشتری را یک ماه پیشتر از گالیله رصد کرده است. با این وجود در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد و رابطه گالیله و ماریوس نیز رابطه خوبی نبود. هر دو آن‌ها از معاشران بلاداسارا کاپرا (Baldassarre Capra) بودند که سابقه رقابت طولانی با گالیله داشت و هر دو نفر، یکدیگر را به تقلب و سرقت علمی از یکدیگر متهم می‌کردند.

گالیله و ماریوس: کاشفان نه چندان متواضع اقمار چهارگانه مشتری

یکی از این موارد انتشار کتابی از کاپرا بود که گالیله احتمالاً گمان می کرده است با همکاری ماریوس نوشته شده است و در آن از کارهای گالیله سرقت شده است. اگرچه در آن زمان ماریوس مدتی بود که از شهر پادوا که مقر کاپرا بود رفته بود؛ اما با این حال در متنی، گالیله اشاره‌ای غیر مستقیم به ماریوس دارد و او را با صفاتی چون دشمنی قدیمی، خزنده‌ای زهرآلود و دشمن بشریت خطاب کرده است[۲]. این تنها یکی از درگیری‌های متعدد گالیله با هم‌عصران خود بود.

تاریخ و تقسیم اعتبار کشف اقمار گالیله‌ای

به نظر می رسد در نهایت تاریخ افتخار مشاهده تلسکوپی این چهار قمر را میان این دو تقسیم کرده باشد. در دوران ما اگرچه عمدتاً گالیله نامش به عنوان کاشف اقمار چهارگانه شناخته می‌شود؛ اما نامی که این اقمار را به آن‌ها می‌خوانیم میراث ماریوس است. گالیله این چهار قمر را ستاره های مدیچی نامیده بود.

خاندان مدیچی یکی از معروف‌ترین و قدرتمندترین خاندان های فلورانس به شمار می‌رفت (اخیراً شبکه نت فلکیس سریالی با نام مدیچی‌ها: اربابان فلورانس ساخته و پخش کرده است که به بخشی از زندگی این خاندان می‌پردازد) و در دوره‌ای گالیله مدرس خصوصی کازیمو مدیچی دوم بود. کازیمو دوم در سال ۱۶۰۹ / ۹۸۸ به مقام دوک ارشد توسکانی رسید. گالیله به امید اینکه بتواند حمایت شاگرد سابق خود را کسب کند، این اقمار را ستاره‌های مدیچی نامید.

ماریوس اما آن‌ها را به نام شخصیت‌های اسطوره‌ای نامید و این همان نام هایی است که امروز به کار می بریم؛ یو، یوروپا، گانیمد و کالیستو.

منظره میخکوب کننده اقمار چهارگانه

منظره‌ای که گالیله یا ماریوس برای نخستین بار از پشت تلسکوپ‌های کوچکشان دیدند باید برای آن‌ها میخکوب کننده بوده باشد. نه تنها منظره چشمگیر چهار قمر به خودی خود حیرت انگیز است اما مهم رصد آن‌ها در طی چند ساعت و یا چند روز با یکدیگر است که باعث آشکار شدن پدیده معروف رقص اقمار  گالیله‌ای می شود.

یکی از طرح هایی که گالیله از رقص اقمار مشتری رسم کرده بود

این چهار قمر به وضوح به دور مشتری در حال گردش هستند و چنین رصدی برای نخستین بار مدرک و شاهد مستقیمی از گردش اجرامی به دور جرمی غیر از زمین نشان می‌داد.  شاید همین شور و شوق بخشی از دلیلی بود که گالیله چنان بی‌تابی در معرفی و طلب تایید رصدها و مشاهدات خود بروز می داد و در نهایت هم منجر به آن رویارویی تاریخی با کلیسا و حصر خانگی‌اش شد.

اقماری که از شگفتی آن‌ها کاسته نشد

هنوز هم کسانی که برای نخستین بار می‌خواهند از پشت چشمی یک دوربین دوچشمی و یا تلسکوپ نگاهی به آسمان بیندازند، مشتری در فهرست سه جرم انتخابی نخست (در کنار ماه و زحل) قرار دارد. به خصوص این روزها که مشتری در مقابله خود قرار دارد و در طول شب در آسمان حاضر است و زمانی عالی برای تماشای آن است (مقاله کاظم کوکرم در روزنامه جام جم را در این باره بخوانید).

تماشای اقمار مشتری هنوز نه تنها می تواند باعث شگفت زدگی تازه آشنایان آسمان باشد که دنبال کردن آن ها برای رصدگران کارآموخته تر نیز جذاب است. تماشای گذرها، سایه این اقمار بر مشتری و تماشای اختفاهای آن‌ها رصدهای جذاب برای رصدگران است. به خصوص اینکه برای این رصد به ابزارهای پیشرفته نیازی نیست. دوربین های دوچشمی کوچک و همچنین کوچکترین تلسکوپ‌ها می‌توانند این چهار قمر را در اطراف مشتری آشکار ساخته و در مقابل دیدگان ما قرار دهند.

در گامی بعدتر این چهار قمر که باید آن‌ها را نخستین قلمروهای کشف شده فضایی عصر پس از تلسکوپ دانست، هنوز دنیاهایی شگفت انگیز و خیره کننده برای سیاره شناسان است.

یو، قمری آتشفشانی و فعال ترین جرم – از نظر فعالیت های زیر سطح – منظومه شمسی است. یوروپا با اقیانوسی به وسعت یک سیاره که زیر لایه ضخیمی از یخ پنهان شده است ممکن است تنها جای دیگری از منظومه شمسی، غیر از زمین باشد که در دل خود حیات را پرورده و تا امروز از آن حمایت کرده باشد. اقمار غول پیکر گانیمد و کالیستو نیز هر یک دنیای بی نظیر برای خودبه شمار می‌روند. مشتری و اقمار آن به خصوص یوروپا در رده مهمترین هدف‌های برنامه های فضایی است و در راس فهرست اکتشافات منظومه شمسی در مداری فراسوی مریخ قرار دارد.

ابزارهای خود را زمین بگذاریم

اما بیایید از سفینه های پیشرفته و تلسکوپ های قدرتمند قدری فاصله بگیریم و حتی دوربین های دوچشمی خود را کناری بگذاریم.

آیا میتوان این چهار قمر مشتری را با چشمان غیر مسلح نیز مشاهده کرد؟ آیا مشتری اجازه می دهد ما بدون استفاده از ابزاری غیر از چشمانمان پرده از رخ این چهار یار شیدای او برداریم؟

اگر تا کنون مشتری را در آسمان – حتی آسمانی تیره و تاریک – رصد کرده باشید احتمالاً پاسخ شما به طور فی البداهه و با قاطعیت این است که خیر. چنین امکانی وجود  ندارد.

 این پاسخ به نظر قطعی و مستدل مخالفانی در طول تاریخ دارد.

شواهد تاریخی مدعیان رصد

در طول تاریخ افراد بسیاری ادعا کرده‌اند که توانسته‌اند این اقمار را با چشمان غیر مسلح رصد کنند.

جان دو (Gan De) ستاره شناس معروف چینی قرن چهارم پیش از میلاد است. او که به همراه ستاره شناس دیگری به نام شی شِن، احتمالاً نخستین ستاره شناسانی بودند که می‌دانیم نقشه ها و فهرست هایی از ستاره های آسمان تهیه کرده اند- عمده نقشه های پیشین از جمله نقشه های ستاره ای مربوط به دوران بابل باستان از نویسنده ها و ستاره شناسان متواضعی است که نام بسیاری از آن ها در طول تاریخ گم شده است.

دو، یکی از نخستین کسانی است، یا بهتر است بگوییم نخستین کسانی که تا کنون می دانیم، ادعای رصد اقمار مشتری با چشم غیر مسلح را مطرح کرده است.

در طول تاریخ قدیم ادعاهای متعدد دیگری نیز وجود دارد و این موضوع گاهی به چالش و بحثی طولانی بدل شده است.

منتقدان صحت رصدها را زیر سوال می‌برند

جان هرشل معتقد بود عمده این ادعاها تا حد زیادی جعلی است.

 دریادار ویلیام هنری اسمیت، ناخدای ارشد نیروی دریایی انگلستان که پس از ملاقاتی با جوزپه پیازی در پالرمو و در سال ۱۸۱۷/۱۱۹۶ خورشیدی به ستاره شناسی علاقه‌مند و به یکی از رصدگران خبره آسمان شب و اجرام عمق آسمان بدل شد و در سال  ۱۸۴۵ / ۱۲۲۴ به واسطه انتشار کتاب تناوب های اجرام سماوی، مدال طلا و ریاست انجمن سلطنتی ستاره شناسی انگلستان را به دست آورد، در باره ادعای رصد با چشمان غیر مسلح نوشته است: «عمده کسانی که چنین ادعایی را مطرح می کنند باید ابتدا مطمئن باشند که می دانند به چه چیزی نگاه می کنند و اگر باز هم این منظره را دیدند به حس تمایل خود برای رویت آن ها مشکوک شوند.»

با این وجود گزارش های رصد با چشمان غیر مسلح تنها از سوی افراد نابلد ارائه نشده است؛ دنیس دوتن در شماره ماه دسامبر سال ۱۹۷۶ /۱۳۵۵ خورشیدی مجله اسکای اند تلسکوپ[۳]، فهرستی از افرادی که مدعی چنین رصدی بوده‌اند و همچنین مراجعی که نام و ادعاهای رصدهای قبلی را دارد را ثبت و منتشر کرده است.

چه کسی راست می‌گوید؟

اما چگونه می توان بین این ادعاها دست به قضاوت زد؟ شاید ما نتوانیم ادعاهای دیگران را هیچ وقت با قطعیت تایید یا رد کنیم ولی می توان امکان صحت آن‌ها را بررسی کرد و در این مورد سوال اصلی همان است که در بالا پرسیدم: آیا می توان اقمار مشتری را با چشم غیر مسلح دید؟

بیایید قبل از بحث رصدی ببینیم چرا چنین سوالی ارزش پرسیدن و فکر کردن دارد.

توان دیدن چشم غیرمسلح، بین افراد مختلف متفاوت است و می توان با کمک تمرین‌ها و همچنین روش‌های مختلف اندکی آن را تقویت کرد؛ اما به طور میانگین یک چشم معمولی در شرایط ایده‌آل آسمان (در غیاب ماه، غبار، ابر و آلودگی نوری) می تواند اجرامی را تا حد قدر ۶ یا ۵/۶ رصد کند. قدر واحد روشنایی ظاهری ستاره ها است. که هر چقدر افزایش پیدا کند نشان از کاهش درخشش ظاهری ستاره دارد. ستاره شباهنگ که پرنورترین ستاره آسمان شب است قدر ظاهری معادل ۵/۱- دارد. ماه کامل قدرش در حدود منفی ۱۳ است و ستاره قطبی را می توانید با قدر حدود ۲ در آسمان بیابید.

چگونه قدر آسمان را بسنجیم؟

روش‌ های مختلفی برای تعیین حد قدر آسمان وجود دارد. یکی از این روش ها شمارش ستاره ها در محدوده های مشخصی از آسمان و در فضای میان صورت های فلکی است. در این نشانی می توانید یکی از این تقسیم بندی ها را ببینید.  برای استفاده از این روش، ابتدا به چشمانتان فرصت سازگاری با تاریکی را بدهید، سپس تنها کافی است یکی از نواحی مشخص شده به رنگ خاکستری را انتخاب کنید و شروع به شمردن تعداد ستاره های درون آن کنید. در جدول امتداد صفحه می توانید در سمت چپ تعداد ستاره ها و در بالا نام آن ناحیه را ببینید این دو را با هم قطع دهید و عددی که می بینید حد قدر آسمان است.

یکی از تقسیم بندی های آسمان که برای تعیین حد قدر استفاده می شود

برای مثال اگر ناحیه S را انتخاب کردید که در صورت فلکی دجاجه قرار دارد و بعد از سازگار شدن چشمتان با تاریکی ستاره های درون این ناحیه را شمردید و توانستید ۱۰ ستاره را بشمرید یعنی حد قدر شما در مکان رصد، ۵٫۶ است و اگر توانستید ۱۴ ستاره را در این ناحیه بشمارید یعنی حد قدر آسمان ۶ است.

اقمار مشتری از چه قدری هستند؟

بیایید به سراغ اقمار مشتری برگردیم.

زمانی که مشتری در مقابله خود قرار دارد (نزدیک ترین فاصله به زمین و موقعیتی مشابه آنچه اکنون در آسمان می‌توانید آن را مشاهده کنید)، قدر یوروپا ۵٫۲۹ ، قدر گانیمد ۴٫۶۱، قدر کالیستو ۵٫۶۵ و قدر یو ۵٫۰۲ است.

نگاهی به این اعداد قضیه را پیچیده‌تر می کند. اگر شما زیر آسمانی صاف و تاریک باشید باید بتوانید اجرامی تا حد قدر ۶ یا ۶ و نیم را با چشم غیر مسلح مشاهده کنید. قدر ظاهری هر چهار قمر مشتری از این عدد کمتر است و معنی آن این است که هر چهار قمر در شرایط آسمان تاریک باید با چشمان غیر مسلح دیده شوند.

 حتماً هرشل و دریادار اسمیت هم از این ماجرا با خبر بودند پس چطور با چنین قطعیتی از عدم امکان رصد قمرهای مشتری با چشم غیر مسلح گفته اند؟ شاید پاسخ شما این باشد که فاصله نزدیک این اقمار با مشتری از نظر جدایی زاویه ای امکان تماشای آن ها را به ما نمی دهد.

جدایی اندک از سیاره مادر

 بیایید به سراغ این اعداد برویم. چهار قمر گالیله‌ای مشتری همان طور که از اسمشان پیدا است اقمار این سیاره هستند و در مدارهایی به دور این سیاره در حال گردش هستند و در نتیجه تنها تا فاصله مشخصی می توانند از سیاره دور شوند. زمانی که مشتری در مقابله قرار دارد (به طور متوسط) جدایی زاویه‌ای حداکثری اقمار از این سیاره به این ترتیب است: یو، ۱۳۸ ثانیه قوس، یوروپا، ۲۲۰ ثانیه قوس، گانیمد، ۳۵۱ ثانیه قوس و کالیستو ۶۱۸ ثانیه قوس.

البته در  مقابله های خیلی نزدیک به زمین این فاصله ها تا حدود ۳ درصد ممکن است بیشتر هم بشود. برای اینکه ذهنیتی از این فاصله ها داشته باشید به یاد بیاورید که قطر ماه کامل در آسمان نیم درجه قوس یا ۳۰ دقیقه قوس است که معادل ۱۸۰۰ ثانیه قوس می‌شود.

 به عبارت دیگر حداکثر جدایی زاویه‌ای اقمار چهارگانه مشتری از مرکز این سیاره به ترتیب برای یو ۷٫۶% ؛برای یوروپا ۱۲%، برای گانیمد، ۱۹٫۵% و برای کالیستو  حدود ۳۴% قطر ماه کامل است.

این جدایی زاویه ای اندک یکی از چالش های رصد اقمار مشتری است. توان تفکیک چشم غیر مسلح در شرایط ایده آل حدود ۱ دقیقه یا ۶۰ ثانیه قوس است. به این معنی که اگر دو منبع نوری چنین فاصله‌ای از هم داشته باشند ما می توانیم تشخیص دهیم که با دو منبع نورانی سرو کار داریم. از این نظر هم هر چهار قمر گالیله‌ای مشتری در حداکثر فاصله خود از این سیاره در رده توان تفکیک چشم غیر مسلح قرار دارند.

پس دعوا بر سر چیست؟

پس ما با شرایطی مواجه هستیم که هم فاصله دو جسم در حد توان تفکیک چشم غیر مسلح است و هم درخشش آن ها. بدین ترتیب به نظر می رسد باید قالب سوال را تغییر داد و به جای کسانی که ادعا کرده‌اند می توان اقمار را با چشم غیر مسلح دید از آن هایی که این ادعا را رد می کنند توضیح خواست.

اصل ماجرا از این قرار است که شما برای اینکه بتوانید به تماشای این اقمار بپردازید، باید از پس زورآزمایی بصری با درخشش خیره‌کننده مشتری که این اقمار را زیر سایه یا بهتر است بگوییم زیر نور خود گرفته است بر آیید.  خودِ مشتری در این زمان با قدری نزدیک به ۲٫۶- در آسمان می درخشد و در غیاب ماه یکی از درخشان ترین اجرام آسمان شب (هنگام مقابله) به شمار می رود.

درخششی که خود حجاب می‌شود

همیشه هم نورانیت زیاد باعث آشکار شدن همه چیز نمی‌شود. گاهی ممکن است درخشش بالا خود سایه‌ای برای پنهان کردن دیگر اطرافیانش به وجود آورد.

جرم درخشانی مانند مشتری پدیده ای به نام خیرگی یا Glare  به وجود می آورد. شاید خیرگی ترجمه مناسبی برای این واژه نباشد و در این چارچوب این خیرگی به معنی این است که جرمی به دلیل نورانیت بالای خود جرم دیگر نزدیک به خود که درخشش کمتری دارد را تحت شعاع نوری خود قرار داده و به همین دلیل امکان دیدن آن را نمی دهد.

ما با این پدیده به شکل عمومی خود آشنا هستیم. در روز به این دلیل ستاره ها و حتی درخشان ترین آن ها را نمی بینیم که همه آن ها تحت شعاع نور درخشان خورشید قرار دارند. شب های مهتابی ستاره های نزدیک به ماه با زحمت بیشتری دیده شده یا دیده نمی شوند. به عبارت دیگر در این پدیده منبع نور پرنور تر میزان تضاد نوری جرم دوم – که مورد علاقه ما است – با زمینه را کمتر می کند (یا به طور معادل زمینه را روشن تر می کند) و در نتیجه دیدن آن با دشواری بیشتری مواجه می شود.

عوامل دخیل در خیرگی

تعیین میزان خیره‌کنندگی یک منبع نوری کار ساده ای نیست و به طور عمومی به چهار عامل بستگی دارد: موقعیت دو جسم نورانی و زاویه گیری و فاصله ظاهری آن ها از هم، جو زمین  و وضعیت آن در زمان رصد، ابزار رصدی (تلسکوپ) و ساختار چشم انسان. در مورد رصد با چشم غیر مسلح عامل تلسکوپ حذف و میزان تاثیر خیرگی به دو عامل ساختار چشم و جو زمین در کنار موقعیت دو جرم کاهش پیدا می کند. دو عامل متغیر در این میان چشم ناظر و وضع جو است و باید به یاد داشت که تنها جو زمین نیست که این خیرگی را به وجود می آورد و بخشی از این  روند درون چشم انسان رخ می دهد. این تاثیرات باعث روشن شدن زمینه جسم مورد نظر برای رصد شده و در نهایت تضاد نوری میان آن و زمینه را که برای رصد ضروری است کاهش می‌دهد و در نتیجه دیگر نمی توان آن جرم را رصد کرد.

جزییات شکل گیری این خیرگی پیچیده تر از این مطلب است اما برای نمونه می توانید به مقاله «خیرگی و مشاهده پذیری اجرام سماوی» [۴] مراجعه کنید که این مساله را به شکل ریاضیاتی توضیح داده است.

بدین ترتیب سوال ابتدای این مقاله که آیا می توان اقمار مشتری را با چشمان غیر مسلح رصد کرد یا نه به مساله خیرکنندگی مشتری تقلیل می یابد.

چشمانی فراری از خیرگی

در شرایط عادی به دلیل جدایی زاویه اندک و درخشش بالای مشتری، شدت پدیده خیره کنندگی مشتری به حدی است که امکان رصد اقمار مشتری با چشمان غیر مسلح را نمی دهد. اما اگر بتوان به طریقی خیرگی مشتری را کاهش داد آن وقت داستان تغییر می کند.

از نظر تئوری رصدگری خبره و ماهر در زیر آسمانی بسیار تاریک (با حد قدر ۷٫۷) می تواند هر چهار قمر گالیله ای مشتری را با چشمان غیر مسلح – به شرط کاستن از خیرگی مشتری – رصد کند.

اما برای بسیاری از ما که نه چنان رصدگاهی تاریک را می توانیم به سادگی بیابیم و نه در رده نخبگان رصدی هستیم، شانس اصلی رصد دو قمر بیرونی تر یعنی گانیمد و کالیستو است.

یو و یوروپا به دلیل فاصله نزدیکی که در اوج مداری خود با مشتری دارند برای عمده رصدگران احتمالاً در زیر خیرگی حاصل از مشتری پنهان باقی می مانند و شانس رصد با چشم غیر مسلح ان ها بسیار اندک است که همین موضوع را هم می توان از گزارش های رصدی مربوط به آنها متوجه شد.

در مورد گانیمد و کالیستو اما داستان کمی متفاوت است. اگر بتوانید در زیر آسمانی تاریک و زمانی که چشمانتان به تاریکی خو کرده است به کمک ابزاری جلوی نور مستقیم مشتری را بگیرید، بخشی از پارامتر ایجاد خیرگی درون چشم را کاهش می دهید و این کاهش ممکن است به اندازه کافی باشد که پرده از رخ گانیمد و کالیستو بردارد.

توصیه‌هایی برای رویارویی غیرمسلحانه با مشتری

ساده ترین برای این کار شاید این باشد که سعی کنید با یک چشم رصد کرده و سیاره مشتری را در پشت مانعی طبیعی یا مصنوعی (شاخه درخت یا سیم برق که البته به دلیل وزش باد چندان مناسب نیست) پنهان کنید و به دنبال اقمار بگردید و صبر پیشه کنید.

راه بهتر این است که صفحه ای تیره را روی سه پایه ای سوار کنید و بار دیگر با یک چشم از پشت ان به گونه ای بنگرید که مشتری دقیقاً پشت لبه این صفحه قرار بگیرد.

برای اینکه در این تلاش موفق شوید، بهترین موقعیت زمانی است که اقمار مشتری مورد نظر در اوج مداری خودشان باشید می توانید با مراجعه به بخش رصدی مجله نجوم یا وب سایت های متعدد یا برنامه های نجومی مختلف  (از جمله این برنامه آنلاین)  این زمان را پیدا کنید. اما مراقب فریب چشم باشید.

گاهی ممکن است شما دچار توهم مشاهده شوید. این اتفاق برای رصد هر پدیده رصدی که دارای تضاد نوری حداقلی است و به عبارتی در مرز رویت پذیری قرار دارد اتفاق می افتد. اگر در بین دوستانتان کسانی را می‌شناسید که رصدگر با سابقه رویت هلال ماه های جوان هستند از آن‌ها درباره داستان افرادی بپرسید که دچار توهم رویت هلال شده‌اند.

این امری طبیعی است وقتی شما موقعیت دقیق جرمی را می دانید و تمام تلاش را می کنید که آن را درصد کنید ممکن است برای لحظه ای پدیده ای دیگر را با آن اشتباه بگیرید یا تصور کنید که آن جرم را دیده اید.

 به همین دلیل توصیه  فوق العاده کارآمد این است که پیش از رصد موقعیت آن ها را از روی نرم افزارها تماشا نکنید و تنها زمان بیشترین کشیدگی ها را مشخص کنید و بعد از اینکه این اقمار را دیدید با موقعیت واقعی آن ها تطبیق کنید و اگر این دو بر هم تطابق داشت احتمال رصد موفق شما افزایش یافته است.

حتما به خاطر داشته باشید که برای چنین تلاشی حتما به دور از آلودگی نوری و در شبی به دور از مهتاب تلاش کنید و همینطور پیش از شروع حتما حد قدر آسمان ، زمان و موقعیت رصدی خود را تعیین و یادداشت کنید. نکته مهم دیگر اینکه حتما به چشمان خود فرصت سازگاری با محیط و تاریکی را بدهید و سپس رصد خود را شروع کنید و بعد از پنهان کردن نور مستقیم مشتری در پشت مانع یک بار دیگر به چشمتان فرصت سازگاری با فضای نوری تازه را بدهید.

چالشی که لذت رصدهای آماتوری است

این چالش هیجان انگیزی برای رصدگران است. شاید بتوانید این رصد را گامی به پیش ببرید و به خصوص در شب های رصدی این شب ها که مشتری در مقابله قرار دارد و هوا نیز مناسب است سعی کنید دو قمر خجالتی تر اما فوق العاده هیجان انگیز یو و یوروپا را نیز از زیر پرده روشنایی مشتری بیرون آورده و مشاهده کنید.

وقتی این مطلب را شروع به نوشتن کردم قصدم فقط این بود که توییتی کوتاه در پاسخ یکی از دوستان بنویسم و خوب کار به اینجا رسید. امیدوارم خواندن این مطلب و تلاش احتمالی شما برای انجام این رصد  به همان اندازه که تلاش من برای رصد اقمار مشتری با چشمان غیر مسلح مفرح بود جذاب و مفرح باشد. آیا من در نهایت موفق به رصد با چشم غیر مسلح اقمار مشتری شدم؟

 سوال خوبی است اما قرار نیست که همه سوال ها را در این مقاله پاسخ بدهم.


[۱] Lawrence Principe, The Scientific Revolution : A Very Short Introduction, 2011.

[۲] http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Mayr.html

[۳] Denis Dutton, “Denis Dutton on Naked-Eye Observations of the Moons of Jupiter,” Personal, denisdutton.com, 1976, http://www.denisdutton.com/jupiter_moons.htm.

[۴] Bradley E. Schaefer, “Glare and Celestial Visibility,” Publications of the Astronomical Society of the Pacific 103 (July 1991): 645, https://doi.org/10.1086/132865.

دیدگاهتان را بنویسید

*

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.