اگر این شب‌ها هوا، به شما اجازه داده باشد شاید به طور تصادفی شهابی را در آسمان دیده باشید. شاید این شهاب یکی از شهابهای مربوط به بارش شهاب برساوُشی باشد.
اما هنوز این شب‌ها را ندیده‌اید نگران نباشید، اوج این بارش شهابی چهارشنبه این هفته (۱۱ آگوست) رخ خواهد داد و در غیاب ماه درخشان و به شرطی که آسمان تاریک همراهی کند، می‌توانید شاهد بارش شهابی برساوشی باشید.
به طور معمول در طول هر شب شما در زیر آسمانی تاریک می‌توانید چندتایی شهاب سرگردان را مشاهده کنید. این شهابها در اصل چیزی نیستند جز ذرات غبار و خرده شن‌هایی که گاهی ابعادی در حد چند میلیمتر دارند و با ورود به جو زمین به دلیل گرمای ناشی از اصطکاک با جو می‌سوزند و ما سوختن آن‌ها را به شکل ردی درخشان در آسمان می‌بینیم.
اما در برخی از اوقات سال تعداد این شهابها به طور چشمگیری اضافه می‌شود. در این موارد اگر رد سوختن عمده این شهابها را در آسمان به طور معکوس امتداد دهید به نقطه مشخصی در آسمان می‌رسند که به آن کانون بارش گفته می‌شود.
آگوست ماه بارش شهابی برساوشی است که یکی از بهترین بارش‌های شهابی سالانه به شمار می‌رود. اگر مسیر این شهابها را به طور معکوس امتداد دهید به نقطه‌ای در صورت فلکی بَرساوُش می‌رسید که کانون بارش در آنجا قرار دارد. نام برساوش در واقع فارسی شده پرسئوس یونانی است. قهرمان اسطوره‌ای که سر مدوزای مار به سر از تن جدا کرده بود.
اما دلیل این بارش ها چیست؟
این بارش‌ها به دلیل گذرهای پیشین یکی دیگر از جلوه‌های زیبای آسمان شکل می‌گیرند: دنباله‌دارها.
دنباله‌دارهایی که گاهی در آسمان شب ظاهر میشوند و با نمای خیره کننده خود ما را به خود مجذوب می‌کنند، در اصل گوله برفی‌های کثیف و غبار آلودی هستند که وقتی به نزدیکی خورشید می‌رسند، یخ موجود در آن‌ها تصعید شده و به همراه خود ذرات غبار را از هسته دنباله دار به بیرون پرتاب می‌کنند، بازتاب نور خورشید از این ذرات غبار باعث می‌شود که آن دنباله غبار شگفت‌انگیز به دنبال آن‌ها شکل بگیرد.
این ذرات غبار در مداری به دور خورشید باقی می‌مانند و گاه گداری ما مدار آن‌ها به گونه ای است که زمین در گردش سالانه خود به دور خورشید مسیر آن‌ها را قطع کرده و با آن‌ها تصادم می‌کند. این مواجهه باعث می‌شود تا در یک بازه زمانی کوتاه تعداد زیادی از این غبار با جو زمین برخورد کنند و در جو بسوزند و به چشم ما به شکل بارشی از شهابها دیده شود.
دلیل اینکه ما مسیر معکوس این ذرات را می‌توانیم به یک نقطه مشخص متصل کنیم (کانون بارش) به دلیل خطای دید ما است که به پرسپکتیو معروف است. ما خطوط موازی را در دور دست به شکل همگرا می‌بینیم، همان طور که ریل‌های قطار در دور دست به نظر می‌رسد که به هم نزدیک میشوند، این شهابها نیز در اصل به شکل موازی وارد جو زمین میشوند اما به دلیل پرسپکتیو ما آن‌ها را در امتداد مسیرشان همگرا می‌بینیم.
بارش شهابی برساوشی، که روز ۱۱ آگوست به اوج می‌رسد و البته برخی از پیش بینی‌ها یک اوج دیگر در شب ۱۲ و ۱۳ اگوست را نیز برای آن پیش‌بینی کرده‌اند، حاصل برخورد زمین با بقایای به جا مانده از دنباله داری به نام سویفت– تاتل است.
البته شکل توده ذرات که زمین با آن برخورد می‌کند به دلایل مختلفی از جمله موقعیت هسته دنباله دار در مدارش، اثرات گرانشی و موارد دیگر یکسان نیست و برای همین هر سال تعداد شهابهای یک بارش میتواند متفاوت باشد.
برای بارش شهابی برساوشی به طور معمول پیش‌بینی می‌شود در بهترین شرایط ممکن (آسمان کامل با حد قدر دید ۶٫۵، قرار داشتن کانون در سمت الراس و نبود مانع محلی) بتوان حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ شهاب در ساعت را در اوج رصد کرد اما این شرایط فرضی تقریبا هیچ‌وقت فراهم نیست و برای همین باید انتظار داشته باشید در صورت مساعدت هوا و دور بودن از آلودگی نوری شدید، چیزی حدود ۵۰ شهاب در ساعت را رصد کنید.
برای اینکه ببینید وضعیت آلودگی نوری محل زندگی شما چگونه است می‌توانید از این نقشه استفاده کرده و وضعیت آلودگی نوری را مشاهده کنید.
بهترین روش برای تماشای بارش شهابی این است که در جایی به دور از نور شهر، روی زمین – یا صندلی راحتی – دراز کشیده و به آسمان نگاه کنید. شما نیازی به هیچ ابزار رصدی ویژه ندارید. مگر اینک بخواهید از این پدیده عکاسی کنید.
اگر آسمان و فرصت مناسب یافتید از حدود ساعت ۲۳ شب به بالای افق شمال شرق نگاه کنید. لازم نیست حتما نقطه کانون را پیدا کنید. اتفاقا اگر حدود بیست درجه‌ای اطراف کانون را زیر نظر بگیرید شانس دیدن شهاب های بیشتری را دارید.
گاهی در بین ذراتی که وارد جو زمین میشوند (شهابواره) و در اثر سوختنشان منظره دیدنی شهابها را ایجاد می‌کنند ذرات درشت‌تری نیز وجود دارند، سوختن این ذرات درشت‌تر میتواند شهابهای فوق‌العاده پرنوری را تولید کند که اصطلاح به آذر گوی معروف هستند. برخی اوقات درخشش آن‌ها برای لحظه‌ای به اندازه درخشش ماه کامل هم می‌رسد.
اگر وضعیت هوا برای رصد در اطراف شهر برای محلی که زندگی می‌کنید مناسب است، به یاد داشته باشید که ما هنوز در دوران همه‌گیری حضور داریم و حتی زیبایی چشمگیر یک بارش شهابی هم ارزش به خطر انداختن سلامتی شما را ندارد.
برای همین هم توصیه جدی این است که از شرکت در تورها یا برنامه‌های گروهی خودداری کنید و اگر در محل رصد افراد دیگری حضور داشتند فاصله اجتماعی و توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنید.
اگر هم نتوانستید خودتان به تماشای بارش برویدف نگران نباشید شما می‌توانید از طریق برخی از وب سایت‌ها از جمله پروژه رصدخانه مجازی و یکی از رصدخانه‌های جزایر قناری این بارش را به طور زنده تماشا کنید.
در ضمن اگر غبار این روزهای هوا اجازه داد از دوشنبه غروب تا چهارشنبه بازی زیبای هلال ماه نو را بر فراز افق غربی و در کنار دو سیاره مریخ و زهره از دست ندهید.
