هفت شب در دشت ستارگان

بهار از نیمه گذشته است و کم‌کم شب‌های گرم تابستانی از راه می‌رسند.

این هفته نه تنها می‌توانید به ملاقات نسر واقع و صورت فلکی شلیاق بروید که در بامدادن روزهای پایانی هفته میهمان پرسه زدن ماه در میان سیاره های مریخ، مشتری و زهره خواهید بود.

این شب‌ها بعد از غروب خورشید می‌توانید ستاره درخشان نسر واقع یا وگا را در راستای شرق، شمال شرق ببینید. ستاره درخشان نسر واقع، پرنورترین ستاره صورت فلکی شلیاق یا چنگ رومی است. این ستاره یکی از ستاره‌های نزدیک به خورشید ما به شمار می‌رود و تنها ۲۵ سال نوری با ما فاصله دارد.

نسر واقع دومین ستاره پرنور نیمکره شمالی و پنجمین ستاره پرنور آسمان از دید ناظران زمینی است که با قدر تقریبی صفر در آسمان می‌درخشد.

ستاره نسر واقع حدود ۱۲ هزار سال پیش ستاره قطبی ما بود و امتداد محور زمین در راستای شمال به‌جای ستاره قطبی امروز که در صورت فلکی دب اصغر قرار دارد در امتداد این ستاره قرار داشت. این ستاره حدود سال ۱۳۷۰۰ میلادی بار دیگر در نزدیکی مسیر شمال آسمان قرار خواهد گرفت.

صورت فلکی شلیاق صورت فلکی کم نوری است و غیر از نسر واقع از چهار ستاره کم‌سوتر تشکیل‌شده که در پایین نسر واقع یک متوازی‌الاضلاع را می‌سازند.

اما این صورت فلکی یکی از جذاب‌ترین اجرام عمق آسمان را در خود جای‌داده است . جایی در بین ستاره بتا و گاما این صورت فلکی (ضلع کوچک متوازی‌الاضلاع که دورتر از نسر واقع قرار دارد) سحابی سیاره نمای حلقوی قرار دارد که در فهرست اجرام غیر ستاره‌ای مسیه با شماره ۵۷ و علامت و نشان M57  شناخته می‌شود.

اگر با یک تلسکوپ کوچک به این جرم نگاه کنید می‌توانید ساختار حلقه‌ای این سحابی را ببینید.

آنچه شما از درون تلسکوپ خود می‌بینید درواقع چشم‌اندازی از آینده ستاره‌ای نظیر خورشید ما است. در مرکز این سحابی زمانی ستاره‌ای شبیه به خورشید ما (ازنظر جرم) قرار داشته است که در پایان عمر خود تبدیل به غولی سرخ،‌ شده است. این اتفاقی است که با پایان دوران هیدروژن سوزی خورشید ما نیز برای آن اتفاق می‌افتد.

نمای سحابی حلقوی از دید تلسکوپ فضایی هابل. در مرکز تصویر می توانید کوتوله سفید باقی مانده از ستاره مادر را ببینید.

این دوران پایان عمر ستاره که با فرازوفرودهای بسیاری همراه است به دلیل از دست رفتن تعادل میان دو نیروی تابشی کوره ستاره و گرانش، ستاره شروع به انبساط و انقباض می‌کند و درنهایت در مرکز آن جرم باقی‌مانده بر روی خود فرومی‌ریزد و بقایای ستاره تبدیل به کوتوله سفید می‌شود. لایه‌های بیرونی ستاره پس‌ازاین شروع به ترک ستاره مادر و پراکنده شدن در فضا می‌کنند. این لایه‌های غبار و گاز رهاشده از دام گرانش ستاره مرکزی به دلیل تابش‌های محلی و برانگیختگی درون گازها شروع به درخشش می‌کنند و منظره خیره‌کننده سحابی‌های سیاره نما را ایجاد می‌کند.

نسر واقع اما درعین‌حال یکی از سه رأس مثلث بزرگ تابستانی است که در شب‌های تابستان به شاخص‌ترین نشان شب بدل می‌شوند.

بامداد روزهای چهارشنبه تا شنبه اگر یک‌ساعتی پیش از طلوع خورشید بلند شوید و با افق شرقی خود نگاه کنید می‌توانید هم‌نشینی ماه و سیارات منظومه شمسی را ببینید. زهره درخشان نزدیک‌تر به افق قرار دارد و بالاتر از آن ابتدا مشتری و در کنار آن مریخ را می‌توانید ببینید. در فاصله این صبح‌ها ماه از جنوب مشتری مسیر خود را به‌سوی زهره ادامه می‌دهد و در بامداد ۲۷ ماه می (۶ خرداد) هلال نازک صبحگاهی در جنوب سیاره  درخشان زهره که این روزها در آسمان صبحگاهی حضور دارد می‌رسد.

اگر هوا یاری کرد این شب‌ها سری به آسمان بزنید تا شاید کمی غم روزگار را با دیدن وسعت آسمان تسکین دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

*

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.