لوئیس کَفارلی  ریاضی‌دان زاده آرژانتین به‌عنوان برنده جایزه سال ۲۰۲۳ آبل (Abel) که یکی از معتبرترین جوایز دنیای ریاضیات است معرفی شد.

لوئیس کفارلی (Luis Caffarelli) که نخستین ریاضی‌دان زاده آمریکای جنوبی است که این جایزه را کسب می‌کند به دلیل نقشی که در توصیف ریاضیاتی پدیده‌های فیزیکی همچون نحوه آب شدن برف‌ها و جریان مایعات بازی کرده است به دست آورد.

بیانیه‌ای که هلگا هولدن ریاضی‌دان نروژی و رئیس کمیته جایزه آبل صادر کرده است نتایجی که کفارلی به دست آورده را «دارای فضیلت و ارزش بالای فنی» خوانده که «کاربردهایش در حوزه‌های مختلف ریاضیات و فیزیک به چشم می‌خورد.»

لوئیس کفارلی  شنیدن خبر برنده شدن خود را لحظه‌ای فوق‌العاده احساسی برای خود توصیف کرده بود: «این نشان می‌دهد که  مردم برای من و علم من ارزش قائل هستند.»

این ریاضی‌دان در سال ۱۳۲۷/۱۹۴۸ در شهر بوینس آیرس به دنیا آمد و پس از اخذ مدرک دکترای خود در سال ۱۹۷۳/۱۳۵۲ به ایالات‌متحده رفت و در مؤسسات علمی مختلف این کشور، ازجمله موسسه مطالعات پیشرفته پرینستون و دانشگاه تگزاس در آستین، به مطالعات خود ادامه داد.

بخش بزرگی از نتایجی که کفارلی به‌واسطه آن شناخته‌شده است به مساله نظم یا عدم وجود نظم در راه‌حل‌های مربوط به معادلات دیفرانسیل جزئی مربوط می‌شود. این معادلات در زمره پرکاربردترین ابزارهای ریاضیاتی در ریاضیات و فیزیک هستند. این معادلات دربردارنده چندین متغیر هستند که معمولاً در فیزیک این متغیرها زمان و یک یا دو بُعد مکانی را شامل می‌شود. نظم در این معادلات به معنی نوع روانی در آن‌ها است. به‌عبارت‌دیگر راه‌حل‌های آن‌ها منجر به پیچیدگی‌های عجیب‌وغریب نمی‌شود یا به سمت بی‌نهایت میل نمی‌کند.

در ریاضیاتِ فیزیک، اغلب انتظار می‌رود که راه‌حل‌ها منظم باشند چراکه معادلات معمولاً به مدل‌سازی رویدادهایی در مقیاس بزرگ و ماکروسکوپیک می‌پردازند – جایی که مسائلی مانند توزیع دما یا فشار هوا دارای روانی در توزیع هستند و رسیدن به بی‌نهایت امری غیر فیزیکی به شمار می‌رود.

یکی از نخستین دستاوردهای بزرگ او ارائه برهانی برای منظم بودن معادله آب شدن یخ بود. این برهان نشان می‌داد که سطح قطعه‌ای یخ در هنگام تبدیل‌شدن به آب، در اغلب بخش‌ها روان باقی می‌ماند. نتایجی که به دست آورده بود در سال ۲۰۲۱ از سوی برنده مدال فیلدز، السیو فیگالی ریاضی‌دان موسسه فناوری فدرال سویس در زوریخ با دقت بیشتری بازتعریف شدند.

یکی دیگر از مقاله‌های مهم او زمانی بود که در سال ۱۹۸۲/۱۳۶۱ با همکاری لوییس نیرنبرگ فقید، که در سال ۲۰۱۵ جایزه آبل را از آن خود کرد، و رابرت کون که اکنون در دانشگاه نیویورک است، یکی از سرسخت‌ترین مسائل در ریاضیاتِ فیزیک را هدف قرار دادند. مساله ای که به نظم حرکت شاره‌ها در توصیفی که نظریه استاندارد دینامیک شاره‌ها، مطرح می‌کرد، مربوط بود و به نام معادلات دویر-استوکز (Navier-Stokes) معروف هستند.

این سه نفر توانستند نتایجی جزئی به دست آورند که تاکنون درواقع بهترین راه‌حل شناخته‌شده برای این معادلات هستند. کفارلی این نتایج را کاری می‌داند که بیش از هر چیز دیگر به آن افتخار می‌کند. بااین‌وجود مساله نظم کلی و کامل در این معادلات هنوز مساله ای باز و حل نشده در این حوزه به شمار می‌رود. مساله ای که در سال ۲۰۰۰ به‌عنوان یکی از هفت مساله حل نشده هزاره جدید معرفی شد و جایزه‌ای یک‌میلیون دلاری در انتظار نخستین کسی است که بتوان آن را حل کند.
البته هنوز این امکان وجود دارد که معلوم شود این معادلات فاقد نظم کلی هستند و ممکن است این اجازه را به‌ آشوب های شاره‌ها بدهند که یک‌باره سرعتشان به سمت بی‌نهایت جهش کنند و درنتیجه نشان دهد که این مدل برای توصیف دنیای واقعی چندان مناسب نیست.

کفارلی در سال‌های اخیر تمرکزش را بر بررسی معادلات معروف به مونگ- آمپِره (Monge- Ampère) معطوف کرده است که  معادلات مهمی در حوزه هندسه به شمار می‌روند.

نیرنبرگ که همکار کفارلی بود در گفتگویی که سال ۲۰۰۲ منتشر شده بود  کفارلی را به دلیل داشتن بینشی خارق‌العاده ستوده بود. «او می‌تواند به‌طور آنی و فوری چیزهایی را ببیند که دیگران توان دیدنش را ندارند اما وی در توضیح این بینش خود با مشکل روبرو می‌شود.» و همین هم باعث شده است که بقیه ریاضی‌دان‌ها برای پیگیری رشته افکار او با چالش روبرو شوند.

به گفته نیرنبرگ، او از کفارلی بارها تقاضا کرده است که کارهای خود را بیشتر منتشر کند به این دلیل که بر اساس عادت او تنها بخش کوچکی از کارها و نتایج خود را منتشر می‌کند.

کفارلی سبک کار ریاضیاتی خود را مفرح توصیف می‌کند و می‌گوید از همکاری با ریاضی‌دانان دیگر، خلاقیت و روابط طولانی‌مدت با آن‌ها لذت می‌برد.

نکته جنبی ولی پراهمیت این جایزه به این واقعیت بازمی‌گردد که کفارلی نه‌تنها در آرژانتین به دنیا آمده است که تحصیلات خود را در آنجا به اتمام رسانده است. این جایزه می‌تواند تأثیر مثبتی بر منطقه و استعدادهای این ناحیه داشته باشد.

به‌خصوص این موضوع شاید از این نظر مهم باشد که بر اساس باور و افسانه‌ای قدیمی در فضای آکادمیک – که شاید ریشه در مشاهدات ریچارد فاینمن از دوران تدریسش در برزیل داشته باشد – دانشگاه‌های آمریکای جنوبی بیشتر از اینکه توان پرورش استعدادهای حل مساله را داشته باشند به انتقال صرف داده‌ها بسنده می‌کنند.

کفارلی مدال آبل و جایزه ۷۰۰ هزار دلاری همراه آن را روز ۲۳ ماه می در مراسمی که در شهر اسلو برپا خواهد شد دریافت خواهد کرد.

جایزه آبل برخلاف جایزه معروف و مهم دیگر دنیای ریاضیات یعنی مدال فیلدز که به دانشمندان زیر ۴۰ سال اهدا می‌شود و به‌نوعی جایزه تقدیر از استعدادهای درخشان نو است، عمدتاً جایزه‌ای در نظر گرفته می‌شود که به دستاوردهای یک عمر تلاش ریاضی‌دانان اهدا می‌شود. این جایزه از سال ۲۰۰۳ به ریاضی‌دانان برگزیده تقدیم می‌شود و پادشاه نروژ، اهدای مدال به برندگان را بر عهده دارد.

تاکنون و از میان ۲۶ برنده جایزه آبل تنها یک‌بار این جایزه به زنی ریاضی‌دان به نام کرن اولنبک، تعلق گرفته است.

بخش بزرگی از این نوشته بر اساس ترجمه گزارش مجله نیچر  نوشته شده است.