میرایی: پزشکی و آنچه در آخرین روزها اهمیت دارد

Being Mortal: Medicine and What Matters in the End

نویسنده: آتول گاوانده Atul Gawande

ناشر: متروپولیتن بوکز

کتاب میرایی کتاب غیرمنتظره‌ای است و شاید به همین دلیل توانست به‌سرعت در صدر فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌های علمی سال در فهرست نیویورک‌تایمز راه پیدا کند.

دکتر آتول گاوانده، جراح و نویسنده نیویورکی در این کتاب سعی کرده است تا با کمک گرفتن از داستانی شخصی که برای خانواده‌اش اتفاق افتاده و مقایسه و مرور زندگی بیمارانش به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات مهم دوران ما یعنی چالش سالخوردگی بپردازد.

این کتاب که دیدگاه‌های متفاوت و گاه مخالفی درباره  آن ابرازشده است، کتاب تحسین‌شده‌ای است که تلاش می‌کند تا به معنی زندگی در آخرین روزهای عمر انسان بپردازد و مرگ را از زاویه متفاوتی ببیند و آن را بپذیرد. ارزش زندگی در روزهای پایانی عمر و در دوران سالخوردگی چیست؟ مفهوم زندگی برای شخصی که با بیماری علاج ناپذیری دست‌به‌گریبان است چیست و تلاش برای زنده نگاه‌داشتن او به هر قیمتی، چه هزینه‌هایی برای خود شخص، جامعه و نزدیکانش دارد.

این کتاب برخلاف ظاهرش، کتابی در ستایش پایان دادن به زندگی در پایان عمر نیست. کتاب درعین‌حال توصیه نمی‌کند که تلاش برای کشف داروها و معالجه بیماری‌ها باید در دوران سالخوردگی متوقف شود اما سعی می‌کند تا این آخرین مرحله زندگی را از زاویه تلاش‌هایی بنگرد  که بر مبنای نگاه از زاویه سلامت و ایمنی افراد به هر قیمتی بنا شده است.

نویسنده در بخشی از کتاب می‌نویسد: «در چند دهه گذشته، علوم پزشکی، قرن‌ها تجربه، سنت و آداب شفاهی ما درباره میرایی را منسوخ کرده و با این کار مشکلی جدید پیش پای  انسان‌ها قرار داده است، معضلی به نام چگونه مردن.» و این مفهوم اصلی کتاب است که سعی می‌کند مفهوم مرگ را بار دیگر زنده کند.

بحث مواجه با مساله سالخوردگی و اقتصاد پزشکی و مسائل مربوط به آن موضوع تازه‌ای نیست. حتی مطرح‌شدن ایده‌هایی مانند اینکه آیا درمان یک نفر به هزینه‌ای که صرف آن می‌شود می‌ارزد  یا نه، نیز سال‌های سال است که به‌خصوص در شرکت‌های تولید دارو، سیستم‌های بیمه و نظام پزشکی مورد بحث قرار دارد. اما ایده تسلیم شدن به مرگ زمانی که فرامی‌رسد ایده‌ای جسورانه و غیر رایج است. شاید به این دلیل ساده که گونه ما اگرچه از ابتدای حضورش بر این سیاره همواره هم‌نشین مرگ بوده اما سعی کرده با انکار آن زندگی کند و همه تلاش خود را برای رسیدن به عمر بیشتر و جاودانگی به دست آورد.

در دورانی که همه در تلاش برای جاودانگی هستند و این تلاش‌ها تاکنون توانسته است زندگی ما را به‌پیش ببرد و باعث توسعه سلامت و افزایش امید به زندگی شود، گرامی داشت میرایی،  صدای متفاوتی است که به‌خصوص وقتی از زبان یک جراح چیره‌دست و بر اساس تجربه‌های شخصی و حرفه‌ای‌اش بیان می‌شود جای تامل دارد.

برای لذت بردن از این کتاب لازم نیست با ایده‌های دکتر گاوانده موافق باشید تنها کافی است از پیدا کردن زاویه‌ای جدید برای نگریستن به موضوعی مهم به وجد بیایید.