جهان چگونه تاریک می شود؟

  دانستنیها – شماره ۶۹ – ۲۵ آذر  ۱۳۹۱

۱-     شایعه تاریکی زمین آخرین نمونه از ادعاهای عجیب و غریبی است که با ظاهری علمی بیان می شود و توسعه پیدا می کند. سرعت توسعه چنین شایعاتی در همه جای جهان شگفت انگیز است. ما آمار دقیقی از میزان افرادی که به چنین خرافه های مد روزی اعتقاد پیدا می کنند در دست نداریم و باید به مشاهدات غیر دقیق شخصی و گروهی بسنده کنیم. آنچه از بازتاب  داستانی مانند لوگوی شرکت پپسی روی ماه و یا این مورد اخیر می بینیم، تعداد ایمیل ها و پیام هایی که دریافت می کنیم و بحث هایی که در محافل خانوادگی، دوستان، تاکسی و محل کار غیره می شنویم تصویری – البته غیر دقیق – از میزان توسعه این شایعات در اختیار ما قرار می دهد. این نشانه ها خبر از حجم عظیمی از باور به این داستان ها می دهند. شایعات و خرافه ها و موارد شبه علم به سرعتی شگفت انگیز که بخشی از آن مدیون فناوری های نوین ارتباطی است دهان به دهان و ابزار به ابزار می چرخند و تبدیل به بهمنی سهمگین می شوند.

۲-     چرا؟ در این یادداشت کاری به چرایی اشتباه بودن این نظریه ندارم . سوالم این است که چرا ایران در سال ۱۳۹۱ خورشیدی آماده پرورش و توسعه چنین شایعاتی است؟ می دانم که بروز و توسعه این رویدادها و شایعه ها در همه جای دنیا با اندک تفاوتی رواج دارد اما هر جایی را باید با مختصات خودش بررسی کرد. ساده ترین راه متهم کردن مردم به نادانی و جهل علمی و فرهنگی است. این ساده ترین و اشتباه ترین جواب ممکن است. این موضوع صورت مساله است و نه راه حل آن. اگر چنین مشکلی در جامعه وجود دارد که دارد باید دنبال پاسخ چرایی آن رفت و نه ااینکه  همه چیز را برگردن مردم انداختن.

۳-     شاید ریشه ای ترین مشکل در این زمینه به آموزش عمومی برگردد. کشور ما نیاز با انقلابی اساسی در سیستم آموزش خود دارد. انقلابی که آن را کارآمد و به روز کند و علم، ریاضیات و فناوری را از کودکی به روشی درست به کودکان آموزش دهد. یکی از دلایلی که در توسعه سریع این شایعه ها می بینیم و بسیاری از کارشناسان به آن اشاره می کنند این است که مردم پس از دیدن خبری بدون تحقیق درباره آن با حداکثر سرعت آن را بازنشر می کنند. ما در کجای سیستم آموزش مدرسه ای و حتی دانشگاهی خود روش درست تحقیق و مطالعه را به دانش آموزان یاد داده ایم که امروز از آنها انتظار چنین تحقیقی را داشته باشیم ؟ آیا از روش کنکوری و تست محور و نکته محور و سرعت محور آموزش و پرورش انتظاری جز این فرهنگ عامه را داریم؟ فراموش نکنیم که بستر عمده این انتقال شایعات در بین مردم جوانانی هستند که در سیستم به شدت رقابتی کنکور و به شیوه نکته ای درس خوانده اند. (البته که آموزش و پروش و سیستم دانشگاهی ما همه گناه را بر عهده ندارند و بسیاری از رویدادهای دیگر نظیر ترویج خرافه و باورهای غلط و حرف های بی منظق و دلیل و دروغ پردازی های غیر مسولانه که جامعه را پر کرده فضا را برای رشد چنین شایعاتی بیشتر آماده می کند. )

۴-     اصلاح سیستم آموزش و پرورش کاری لازم اما زمان بر و دشوار است. معلوم نیست چندین سال زمان ببرد تا ما به سیستم مناسبی برسیم اما آیا این نقص جبران همه چیز را می کند؟ یکی از مسایلی که می توان به آن پرداخت نهادها و سازمان های فعال موجود هستند که در این زمینه وظیفه دارند و از وظیفه خود سر باز می زنند. رسانه ها مظنونین همیشگی اند اما حداقل این بار تعدادی از آنها مدتها است که در باب این مساله هشدار داده اند. اما رسانه ها به دلیل ماهیت خود نمی توانند هر روز برروی چنین موضوعی تمرکز کنند. بلکه باید بهانه ای برای برگشت به آن داشته باشند. در ایران انجمن های علمی فعالی وجود دارند که همه و یا بخشی از وظیفه اشان پاسخ گویی به شبهه های مطرح شده در آن حوزه است. در مورد شایعه اخیر دو انجمن فیزیک و ستاره شناسی ایران و کمیته ویژه فعالیت های آماتوری آن که ادعاهای مطرح شده به آن ها مربوط می شود تا زمان نوشتن این متن هیچ خبر و برنامه ای برای مقابله با این دروغ شاخدار نداشتند. بالاتر از آنها انجمن ترویج علم ایران که به تازگی کمیته رسانه خود را نیز تشکیل داده است تا زمان نوشتن این یادداشت حتی یک سطر مطلب درباره این چنین داستان شبه علم بزرگی که همه کشور را فرا گرفته است منتشر نکرده است. در حالیکه قاعدتا اصلی ترین وظیفه این انجمن مبارزه با چنین خرافه هایی است و اتفاقا این بهترین فرصت برای کشاندن مردم به برنامه های عمومی و اصلاح فکر آنها است. چند دانشگاه و پژوهشگاه را می توانید نام ببرید که در این حوزه ها (فیزیک، نجوم ، علم و توسعه علمی و …) فعال هستند و با دیدن حجم عظیم چنین شایعه ای هر یک چند ده پوستر ساده طراحی و به مدارس فرستاده باشند تا دانش آموزان ببینند و به خانواده های خود منتقل کنند؟

۵-     نیروی بی خردی می تواند ویرانگر باشد اما ویرانگری آن زمانی صد چندان می شود که در خانه های خود بنشینیم و به این تاریکی دشنام و نفرین دهیم. اگر هر کس و هر جایی که می تواند چراغی بر افروزد کشور ما دوباره از خرد نورباران خواهد بود.

دیدگاه‌ها

  1. سلام
    این شایعه بیش از حد گسترش پیدا کرده مثلا همین چند روز پیش تو سرویس مدرسه راننده گفت: نون خریدین؟ گفتم واسه چی؟ گفت واسه ۳ روز تاریکی دیگه!
    تو این شهر کوچک ما هر جا میرم میبینم حرفش هست.پر کردن کپسول گاز و خریدن نفت الان امری عادی شده که من هر روز میبینم.
    هروقتم خواستم کاملا منطقی بهشون غلط بودن این شایعه رو بفهمونم گفتن که”تو اینتر نتم نوشته!تو بیشتراز سایت ناسا میدونی؟!”
    یه زمانی بود مدرسه ما کلاس نجوم داشت تو کلاسای اقای طباطبایی از دست این جور چیزا یه ذره آرامش پیدا میکردم حالا که دیگه اونم نیست باید بسوزم و بسازم با این چیزا!

  2. سلام*این لینک ناسا ست
    http://www.nasa.gov/topics/earth/features/2012-alignment.html
    و کل متن هم که در سایت ناسا نوشته شده واستون میزارم
    آقای استاد ناظمی عزیز پس چرا ناسا نیز به سه روز تاریکی احتمالی زمین اشاره کرده است؟!

    Thick dust clouds block our night-time view of the Milky Way, creating what is sometimes called the Dark Rift. The fact that — from the viewpoint of Earth — the sun aligns with these clouds, or the galactic center, near the winter solstice is no cause for concern. Credit: A. Fujii

    One of the most bizarre theories about 2012 has built up with very little attention to facts. This idea holds that a cosmic alignment of the sun, Earth, the center of our galaxy — or perhaps the galaxy’s thick dust clouds — on the winter solstice could for some unknown reason lead to destruction. Such alignments can occur but these are a regular occurrence and can cause no harm (and, indeed, will not even be at its closest alignment during the 2012 solstice.)

    The details are as follows: Viewed far from city lights, a glowing path called the Milky Way can be seen arching across the starry sky. This path is formed from the light of millions of stars we cannot see individually. It coincides with the mid plane of our galaxy, which is why our galaxy is also named the Milky Way.

    Thick dust clouds also populate the galaxy. And while infrared telescopes can see them clearly, our eyes detect these dark clouds only as irregular patches where they dim or block the Milky Way’s faint glow. The most prominent dark lane stretches from the constellations Cygnus to Sagittarius and is often called the Great Rift, sometimes the Dark Rift.

    Another impressive feature of our galaxy lies unseen in Sagittarius: the galactic center, about 28,000 light-years away, which hosts a black hole weighing some four million times the sun’s mass.

    The claim for 2012 links these two pieces of astronomical fact with a third — the position of the sun near the galactic center on Dec. 21, the winter solstice for the Northern Hemisphere — to produce something that makes no astronomical sense at all.

    As Earth makes its way around the sun, the sun appears to move against the background stars, which is why the visible constellations slowly change with the seasons. On Dec. 21, 2012, the sun will pass about 6.6 degrees north of the galactic center — that’s a distance that looks to the eye to be about 13 times the full moon’s apparent size — and it’s actually closer a couple of days earlier. There are different claims about why this bodes us ill, but they boil down to the coincidence of the solstice with the sun entering the Dark Rift somehow portending disaster or the mistaken notion that the sun and Earth becoming aligned with the black hole in the galactic center allows some kind of massive gravitational pull on Earth.

    The first strike against this theory is that the solstice itself does not correlate to any movements of the stars or anything in the universe beyond Earth. It just happens to be the day that Earth’s North Pole is tipped farthest from the sun.

    Second, Earth is not within range of strong gravitational effects from the black hole at the center of the galaxy since gravitational effects decrease exponentially the farther away one gets. Earth is 93 million miles from the sun and 165 quadrillion miles from the Milky Way’s black hole. The sun and the moon (a smaller mass, but much closer) are by far the most dominant gravitational forces on Earth. Throughout the course of the year, our distance from the Milky Way’s black hole changes by about one part in 900 million – not nearly enough to cause a real change in gravity’s pull. Moreover, we’re actually nearest to the galactic center in the summer, not at the winter solstice.

    Third, the sun appears to enter the part of the sky occupied by the Dark Rift every year at the same time, and its arrival there in Dec. 2012 portends precisely nothing.

    Enjoy the solstice, by all means, and don’t let the Dark Rift, alignments, solar flares, magnetic field reversals, potential impacts or alleged Maya end-of-the-world predictions get in the way.

    1. سلام
      من تا جایی که این متن را خواندم اشاره ای به سه روز تاریکی نشده است و توضیح درباره اینه که چرا داستان پایان عالم براساس ادعاهای انجام شده بی اساس است. ممنون می شوم مشخص تر بیان کنید
      ممنون

  3. سلام
    یکی از دوستان می گفت شهابی که به زمین می خوره سه برابر اندازه زمینه
    گفتم خب درست اگر این شی آسمانی قراره به زمین اصابت کنه و به اون بزرگی که میگی هست پس چرا دیده نمی شه اثر و نشانه ای نداره مثلا یه دفعه می خواد از غیب ظاهر بشه و زمین و موجوداتش را نابود کنه یک هم سکوت کرد و گقت منهم نمی دونم اینجوری می گند
    اینو گفتم تا به قول شما ما تا زمانی که هرچیزی را چشم بسته قبول می کنیم بازار این شایعات نیز داغ خواهد بود

دیدگاهتان را بنویسید

*

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.