
مروری کوتاه بر چند خبر روز
توقف کمکهای مالی ایالات متحده و سایه مرگبار آن
در روزهایی که تلاشهای بینالمللی برای مبارزه با بیماریهای کشندهای چون مالاریا و اچآیوی به حمایت مالی مستمر وابسته است، سیاستهای دولت ترامپ در زمینهی توقف کمکهای خارجی، این برنامهها را به آستانهی فروپاشی کشانده است. گزارش نیویورک تایمز تصویری تکاندهنده از تأثیرات این تصمیم ارائه میدهد، جایی که پژوهشگران و مدیران پروژههای بهداشتی، در حالی که از نابودی ناگهانی تلاشهای چندین دههای سخن میگفتند، اشک میریختند.
دولت ایالات متحده، در واکنش به انتقادات، اعلام کرده است که کمکهای بشردوستانهی حیاتی از این توقف بودجه معاف خواهند بود. اما واقعیت میدانی نشان میدهد که این معافیتها عملاً اجرا نشدهاند، چراکه مسئولان برنامههای بهداشتی همچنان در انتظار دریافت تأییدیهی کتبی برای ادامهی فعالیتهای خود هستند.
در این میان، پژوهشگران هشدار میدهند که خسارات ناشی از این توقف، حتی با رفع فوری محدودیتها، جبرانناپذیر خواهد بود. یکی از دانشمندان حوزهی مالاریا در توصیف این وضعیت میگوید: «حتی اگر فردا دوباره دروازههای تأمین مالی باز شوند، کودکان ماهها بعد همچنان قربانی این وقفه خواهند شد.»
آنچه اکنون در حال وقوع است، چیزی فراتر از یک چالش مدیریتی یا بروکراتیک است. توقف این برنامهها به معنی افزایش نرخ مرگومیر در مناطقی است که بیشترین وابستگی را به کمکهای بینالمللی دارند. این اتفاق نه تنها سلامت عمومی را تهدید میکند، بلکه اعتبار و اثربخشی تلاشهای جهانی در مقابله با بیماریهای واگیردار را نیز به شدت زیر سؤال میبرد.
سیاره ای پرجرم در اطراف ستاره ای کم جرم
اخترشناسان با استفاده از طیفنگار دقیق NEID، وجود سیارهای فراخورشیدی به نام Gaia-4b را تأیید کردهاند که یکی از پرجرمترین سیارات شناختهشده در مدار یک ستاره کمجرم است. این سیاره اولین کشف با استفاده از تکنیک آسترومتری یا ستاره سنجی (اختر سنجی) توسط فضاپیمای گایا (Gaia) متعلق به آژانس فضایی اروپا (ESA) است.
NEID، یک طیفنگار با دقت بالا است که برای اندازهگیری نوسانات بسیار کوچک در ستارگان نزدیک با استفاده از اثر سرعت شعاعی طراحی شده است. این ابزار بر روی تلسکوپ ۳.۵ متری WIYN در رصدخانه ملی کیت پیک (KPNO) نصب شده است.

فضاپیمای گایا با نظارت دقیق بر موقعیتها و حرکات ستارگان در کهکشان ما، درک ما از بسیاری از حوزههای اخترفیزیک را متحول کرده است. انتظار میرود گایا بتواند هزاران سیاره فراخورشیدی را در مدار ستارگان نزدیک کشف کند.
در آخرین دادههای منتشرشده از گایا، فهرستی از ستارگانی که به نظر میرسد تحت تأثیر جاذبه سیارهای در حال حرکت هستند، ارائه شده است. با این حال، این حرکات ممکن است ناشی از وجود یک جفت ستاره نزدیک به هم باشد که گایا قادر به تفکیک آنها نیست. بنابراین، تأیید وجود سیاره نیاز به مشاهدات تکمیلی دارد.
در این راستا، تیمی از اخترشناسان به رهبری گودموندور استفانسون، استادیار دانشگاه آمستردام، با استفاده از طیفنگار NEID، وجود Gaia-4b را تأیید کردند. این سیاره حدود ۱۲ برابر جرم مشتری است و در مداری با دوره تناوب ۵۷۰ روز به دور ستاره خود میچرخد. این کشف نشاندهنده همکاری موفقیتآمیز بین دادههای آسترومتری گایا و مشاهدات سرعت شعاعی NEID است که به درک بهتر ما از سیارات فراخورشیدی کمک میکند.
افشای دستورالعملی بهت آور از سوی دولت ایالات متحده
محققان نباید در گزارش تحقیقات خود از واژه های مبتنی بر تنوع جنسیتی استفاده کنند.
به گزارش نیچر، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC) دستور داده است که تمام مقالات علمی که توسط پژوهشگران این سازمان تهیه شده و در حال بررسی در مجلات علمی هستند، از روند بررسی خارج شوند تا اصطلاحات مرتبط با جنسیت از آنها حذف شود.
این دستور، که در ۳۱ ژانویه توسط مدیر ارشد علمی CDC به برخی از کارکنان ابلاغ شده، در راستای تطبیق این نهاد با فرمان اجرایی جدیدی است که ماه گذشته توسط رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، صادر شد. این فرمان تلاش دارد تا مفهوم «حقیقت زیستی» را در نهادهای دولتی فدرال بازگرداند، به این معنا که فقط دو جنس «زن» و «مرد» به رسمیت شناخته شوند. دستورهای اجرایی میتوانند نهادهای دولتی را ملزم به رعایت سیاستهای جدید کنند، اما نمیتوانند قوانین موجود را تغییر دهند.
بر اساس نسخهای از ایمیلی که در خبرنامهی Inside Medicine منتشر شده است، مقالات علمی نباید شامل اصطلاحاتی مانند «جنسیت» (gender)، «ترنسجندر» (transgender)، «شخص باردار» (pregnant person)، «ترنسکشوال» (transsexual) و «غیردوگانه» (non-binary) باشند. همچنین، پژوهشگران CDC که نویسندهی مقالاتی هستند که در خارج از این سازمان تولید شدهاند و این اصطلاحات را به کار بردهاند، موظف به استعفا از نقش نویسندگی خود در آن مقالات خواهند بود.
هنوز مشخص نیست که این دستور چه تعداد از مقالات علمی را تحت تأثیر قرار خواهد داد، اما این محدودیتها شامل تمامی مقالاتی است که توسط پژوهشگران CDC نوشته یا همنویسندگی شدهاند، چه در حال آمادهسازی برای ارسال باشند، چه در مرحلهی بازبینی توسط ویراستاران مجلات علمی و چه مقالاتی که پذیرفته شده اما هنوز بهصورت آنلاین منتشر نشدهاند. همچنین مشخص نیست که آیا مجلات علمی، که قوانین خاص خود را برای بحث دربارهی جنسیت و جنس دارند، از این دستور پیروی خواهند کرد یا نه. در میان شاخههای علمی، احتمالاً حوزهی سلامت عمومی که هویت جنسیتی را به عنوان یک مؤلفهی پژوهشی در بررسی نابرابریهای بهداشتی پذیرفته است، بیشترین آسیب را از این قوانین خواهد دید.
توماس بابور، استاد بازنشستهی سلامت عمومی در دانشگاه UConn Health در فارمینگتون، کانکتیکات، در اینباره میگوید:
«این تصمیم در ابعاد خود حیرتآور است. با توجه به تأثیر عظیمی که CDC هم در ایالات متحده و هم در سطح جهانی دارد، این دستور برای حذف اصطلاحات ممنوعه میتواند به مدت سالها کارایی تحقیقات علمی را مختل کند.»
وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده، که نهاد مادر CDC محسوب میشود، هنوز پاسخی به درخواست اظهار نظر در این خصوص نداده است.