نگاهی تازه به کارخانه ستاره‌سازی کهکشانی؛ خوشه‌ی ستاره‌ای NGC 346 از نگاه هابل

در آستانه‌ی سی‌وپنجمین سالگرد آغاز به کار تلسکوپ فضایی هابل، سازمان فضایی اروپا (ESA) تصویر تازه‌ای از یکی از فعال‌ترین مناطق ستاره‌زایی در همسایگی راه شیری منتشر کرده است: خوشه‌ی درخشان NGC 346، در ابر ماژلانی کوچک.

این تصویر نه‌تنها با داده‌های جدید تهیه شده، بلکه برای نخستین‌بار از مشاهدات هابل در سه طول موج فروسرخ، مرئی و فرابنفش بهره برده است تا نمایی خیره‌کننده و دقیق از این منطقه‌ی پرآشوب کیهانی ارائه دهد.

NGC 346 بیش از ۲۵۰۰ ستاره‌ی نوزاد را در دل خود جای داده، ستارگانی که بسیاری‌شان چندین برابر خورشید جرم دارند و با نوری آبی و پرانرژی می‌درخشند. این ستارگان، با تابش پرقدرت خود، توده‌های گاز و غبار را تراشیده‌اند و نمایی حباب‌مانند در مه‌واره‌ی اطراف پدید آورده‌اند.

این خوشه در فاصله‌ی ۲۰۰ هزار سال نوری از ما و در صورت‌فلکی توکان قرار دارد. کهکشان میزبان آن، یعنی ابر ماژلانی کوچک، میزان کمتری از عناصر سنگین‌تر از هلیوم دارد—و به همین دلیل محیطی شبیه به کیهان اولیه فراهم آورده است. چنین شرایطی به دانشمندان کمک می‌کند تا شکل‌گیری ستارگان در نخستین دوران‌های کیهان را بهتر درک کنند.

در میان ابرهای تابان و تیره‌ی این ناحیه، جریان‌هایی از گاز دیده می‌شود که به سوی مرکز خوشه در حرکت‌اند. مشاهدات تکرارشده‌ی هابل در فاصله‌ی ۱۱ سال، حرکت مارپیچی این ستارگان را به سوی مرکز آشکار کرده‌اند—حرکتی که نشان از تغذیه‌ی ستاره‌زایی از طریق گازهای بیرونی دارد.

درخشش صورتی‌رنگ سحابی N66—که پرنورترین منطقه‌ی یونیزه‌شده (H II) در ابر ماژلانی کوچک به شمار می‌رود—گواهی است بر جوان بودن این خوشه. چرا که این نوع سحابی‌ها تنها تا زمانی روشن می‌مانند که ستارگان سنگینِ نوزاد در آن حضور داشته باشند: تنها چند میلیون سال.