پس از آنکه اختلاف های کندی و سوزان مونارز، بر سر واکسنیاسیون افزایش یافت، مونارز حاضر به استعفا نشد و در اقدامی که از نظر قانونی مورد سوال است از سوی کاخ سفید به دلیل عمدم همراستایی با سیاست های ترامپ، و کمتر از ی ماه پس از تاییدش به عنوان مدیر مراکز پیش گیری و مهار بیماری های عفونی (CDC) از سمت خود اخراج شد.

خلاصه داستان

در ۲۷ اوت ۲۰۲۵، کاخ سفید خبر از برکناری سوزان مونارِز، مدیر تازه‌منصوب مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) داد؛ تنها ۲۷ روز پس از آن‌که او با رأی ۵۱ به ۴۷ سنا تأیید و در ۳۱ ژوئیه سوگند یاد کرده بود. مونارِز نخستین مدیر CDC بود که طبق قانون جدید نیاز به تأیید سنا داشت. اخراج او نتیجه‌ی تنش مستقیم با رابرت اف. کندی جونیور، وزیر بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (HHS) است؛ شخصی که سال‌ها به‌عنوان چهره‌ای ضدواکسن شناخته می‌شود. این رویداد به استعفای زنجیره‌ای مقامات ارشد CDC و خشم جامعه علمی انجامید و بحران اعتماد به سلامت عمومی در آمریکا را وارد مرحله‌ای تازه کرد.

چرا این موضوع مهم است؟

CDC یکی از نهادهای محوری سلامت عمومی در جهان است؛ سازمانی که در ۱۹۴۶ برای مقابله با مالاریا ایجاد شد و امروز مرجع جهانی در زمینه بیماری‌های عفونی، مزمن و واکسیناسیون است. استقلال و اقتدار علمی این سازمان ستون اصلی نظام سلامت عمومی آمریکا به شمار می‌رود. اما سیاست‌های اخیر کندی، از محدود کردن توصیه‌های واکسن گرفته تا اخراج دانشمندان و قطع بودجه پژوهش‌های mRNA، نشان می‌دهد که سلامت عمومی بیش از هر زمان دیگری در معرض فشارهای سیاسی قرار گرفته است. این کشمکش نه‌تنها پیامدهای فوری برای آمریکایی‌ها دارد، بلکه الگویی خطرناک برای کشورهای دیگر ایجاد می‌کند و می‌تواند به تقویت تردید نسبت به واکسن‌ها در سراسر جهان، از جمله در کشورهایی چون ایران، مشروعیت سیاسی بدهد.

تنش از کجا آغاز شد؟

مونارِز، میکروبیولوژیست و ایمنولوژیست برجسته، در جلسات سنا بارها تأکید کرد: «واکسن‌ها جان انسان‌ها را نجات می‌دهند و هیچ پیوند علمی با اوتیسم ندارند.» کندی، هرچند هنگام معرفی او را «دانشمندی با اعتبار بی‌نقص» خوانده بود، به‌سرعت خواستار تغییر سیاست‌های واکسیناسیون شد؛ از جمله محدود کردن توصیه به واکسن کووید-۱۹ برای کودکان سالم و زنان باردار. مونارِز در برابر این فشارها مقاومت کرد. در ۲۵ اوت، در جلسه‌ای پشت درهای بسته، کندی به او هشدار داد یا استعفا دهد یا اخراج خواهد شد. مونارِز به‌جای عقب‌نشینی با سناتور بیل کسیدی، رئیس کمیته سلامت سنا، تماس گرفت تا حمایت بگیرد. این اقدام خشم کندی را برانگیخت و او مونارِز را به «افشاگری» متهم کرد. دو روز بعد، کاخ سفید اعلام کرد که برکناری به دلیل «ناهماهنگی با برنامه رئیس‌جمهور برای سالم‌سازی دوباره آمریکا» انجام شده است.

واکنش حقوقی و استعفاهای زنجیره‌ای

وکلای مونارِز—مارک زید و اَبی لوول—در بیانیه‌ای گفتند این اخراج «از نظر حقوقی ناقص» است، زیرا فقط رئیس‌جمهور حق برکناری مقامی را دارد که با تأیید سنا منصوب شده است. همزمان دست‌کم چهار مقام ارشد CDC کناره‌گیری کردند: دکتر دبرا هوری (رئیس پزشکی CDC)، دکتر دانیل جرنیگان (مدیر مرکز ملی بیماری‌های عفونی نوظهور)، دکتر دمتر داسکالاکیس (مدیر مرکز ایمن‌سازی و بیماری‌های تنفسی) و دکتر جنیفر لیدن (رئیس داده‌ها و نظارت). در نامه‌های استعفا، آن‌ها هشدار دادند که سیاسی‌سازی سلامت عمومی و تضعیف واکسیناسیون به مرگ و ناتوانی هزاران نفر خواهد انجامید. هوری نوشت: «علم در CDC نباید سانسور شود. واکسن‌ها جان انسان‌ها را نجات می‌دهند—این یک واقعیت انکارناپذیر است.»

CDC زیر سایه تهدید و خشونت

ماه اوت برای CDC ماهی پرآشوب بود. در ۸ اوت، فردی مسلح به ساختمان اصلی این سازمان در آتلانتا حمله کرد و یک افسر پلیس کشته شد. مهاجم مدعی بود واکسن کووید-۱۹ باعث بیماری روانی او شده است. بسیاری از ناظران، فضای ملتهب و سخنان ضدواکسن وزیر بهداشت را بستر چنین خشونت‌هایی دانستند.

سیاست‌های بحث‌برانگیز HHS

تحولات اخیر تنها به اخراج مونارِز محدود نیست. در ماه‌های گذشته، اقدامات زیر خشم جامعه علمی را برانگیخت:

• ۱. لغو یا محدودسازی توصیه‌های واکسن کووید-۱۹ برای کودکان سالم و زنان باردار؛ اقدامی برخلاف اجماع علمی که بر ایمنی این واکسن‌ها تأکید دارد.
• ۲. اخراج همۀ ۱۷ عضو کمیته مشورتی ایمن‌سازی (ACIP) در ژوئن ۲۰۲۵ و جایگزینی آنان با افرادی که برخی به‌عنوان چهره‌های ضدواکسن شناخته می‌شوند.
• ۳. لغو ۵۰۰ میلیون دلار بودجۀ تحقیقات واکسن‌های mRNA علیه کووید-۱۹، آنفلوانزا و H5N1. HHS این پلتفرم را «ناامن» خواند، در حالی که جی بهاتاچاریا، رئیس NIH، علت توقف را «کاهش اعتماد عمومی» دانست نه شواهد علمی.
• ۴. تصمیم جدید FDA در ۲۷ اوت که دسترسی به واکسن‌های کووید-۱۹ را به افراد بالای ۶۵ سال و گروه‌های پرخطر محدود کرد، و نگرانی از افزایش ابتلا را بالا برد.

واکنش جامعه علمی و سیاسی

واکنش‌ها سریع و تند بود. مایکل اوسترهولم، متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه مینه‌سوتا، این تحولات را «از دست دادن متخصصان برجسته در بحبوحۀ بحران» دانست. گروهی از کارکنان پیشین CDC با نام «Fired But Fighting» کندی را به «دروغ‌پراکنی درباره ایمنی واکسن‌ها» متهم کردند. در کنگره، سناتور پتی موری، عضو کمیته سلامت، کندی را «مردی خطرناک» نامید و خواستار برکناری او شد. همزمان داده‌های تازه نشان می‌دهد موارد سرخک در آمریکا به بالاترین سطح سی سال اخیر رسیده است—هشداری که بی‌اعتمادی به واکسیناسیون بهای سنگینی برای جامعه دارد.

چه چیزی در پیش است؟

اخراج مونارِز، استعفای مدیران و محدودیت‌های تازه در واکسن‌ها، CDC را در لحظه‌ای حیاتی بدون رهبری پایدار گذاشته است. این بحران بازتابی از جدال عمیق‌تر میان علم و سیاست در ایالات متحده است. آیندۀ سلامت عمومی آمریکا، و اعتبار جهانی CDC، بستگی به آن دارد که آیا این سازمان خواهد توانست استقلال علمی خود را در برابر فشار سیاسی بازسازی کند یا نه. برای بسیاری از متخصصان، این نقطه‌عطف یادآور این اصل بنیادین است: سلامت عمومی باید بر شواهد علمی استوار باشد، نه بر اراده‌ی سیاسی.