در حالیکه روز جمعه گذشته،  سه فضا نورد روسی، آمریکایی و آلمانی با کمک یک پرتابه سایوز به سلامت به ایستگاه بین المللی فضایی متصل شدند تا برای اولین بار از شهریور ماه تا کنون این ایستگاه با 6 خدمه به فعالیت خود ادامه دهد. اما روز گذشته روسیه در پرتاب یکی دیگر از اعضا خانواده سایوزها با شکت مواجه شد.

پرتاب سایوز – 2 به همراه ماهواره ای ارتباطی که با بروز نقص فنی در سیستم موتورها، ماهواره در مدار زمین از دست رفت

این موشک قرار بود با خود ماهواره ای را به مدار زمین ببرد که به دلیل بروز نقص فنی در سیستم موتور پرتابش با شکست مواجه شد. این شکست نگرانی های زیادی را در باره آینده برنامه های فضایی روسیه که اینک به طور بی سابقه ای به آینده حضور انسان در فضا گره خرده است ایجاد م یکند.

این شکست اولین مورد از ناکامی های روس ها در ماه های اخیر نیست. در ماه اگوست سال جاری، یک پرتابه بی سرنشین پروگرس که حاوی برخی از مایجتاج مورد نیاز ایستگاه فضیی بود از کنترل خارج و در مدار زمین گم شد. چندی بعد پرتاب چند ماهواره تجاری و نظامی با شکست مواجه شد و سرانجام ماموریت فوبس – گرانت روسیه که قدم دوباره این کشور برای سفرهای اکتشافی میان سیاره ای به شمار می رفت در مدار زمین از دست رفت و اینک نگرانی های جدی از بازگشت قطعات این فضا پیما به درون جو زمین وجود دارد.

حوادث اخیر اگرچه مربوط به ماموریتهای بدون سرنشین دار روسیه بوده است اما نگرانی ها را در باره برنامه سرنشین دار این کشور نیز توسعه داده است. در غیاب شاتل های فضایی اینک سایوز های روسی تنها ابزار نقل و انتقل انسان به ودار زمین به شمار می روند. پرتابه های چینی هنوز در معرض آزمایش هستند و بخش خصوصی نیز هنوز توانایی ورود تجاری به این حوزه – حداقل تا یکی دو سال آینده – را ندارد.

سایوزها اگرچه تا کنون امن ترین ابزارهای نقل و انتقال مداری سرنشین دار به شمار می روند اما از فناوری قدیمی استفاده می کنند که از زمان گاگارین تا کنون کمتر دستخوش تغییر بنیادی شده است.

از سوی دیگر شکست در ماموریت های بدون سرنشین می تواند تاثیر مستقیم بر ماموریت های سرنشین دار نیز داشته باشد. به ویژه حادثه ای که آگوست گذشته رخ داد و محموله باری پروگرس از کنترل خارج شد با اندکی بد شناسی می توانست برخردی کنترل نشده با ایستگاه بین المللی فضایی به وجود بیاورد و یک تراژدی تمام عیار را در مدار زمین رقم بزند.

این بحرانی نیست که مقامات روسیه بخواهند آن را پنهان کنند. پس از شکست پرتاب سایوز در مامرویت روزگذشته ولادمیر پوپو کین رییس آژانس فضایی روسیه اعلام کرد این جادثه نشان داد که صنایع فضایی ما در بحران به سر می برد و نقطه ضعف ما در ساختار موتورهای پیشرمان نهفته است.

این اتفاقات این سوال را مطرح  می کند که آیا تصمیم آمریکا برای لغو پروژه گران قیمت صورت فلکی یا کانسلیشن که مجوعه ای از پرتابه های مختلف برای استفاده در مسیرهای مختلف را پیشنهاد می کرد، در غیاب ارایه جایگزینی مطمئن برای سفرهایی به مدار های پایین و واگذار کردن این رفت و آمد ها به روسیه و بخش خصوصی تصمیم درستی بوده است یا نه؟

البته بسیاری از سیاستمدارن آمریکا در شرایط بحران اقتصادی حاضر آمادگی افزایش بودجه بخش فضایی خود را ندارند و حتی ترجیح می دهند تا حد امکان آن را کاهش دهند و این علی رغم این واقعیت است که هزینه های روزانه ای که در جنگی مانند جنگ عراق یا افغانستان هزینه می شود با بودجه چند ساله سازمانی مانند ناسا معادل است.