۱۵ تا ۲۱ تیر ۱۴۰۴ (۵ تا ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵)

هوای مناسب این شب‌ها فرصت مناسبی است برای تماشای آسمان و به یاد آوردن عظمت جهانی که در آن زندگی می‌کنیم.

۱۵ تیر ۱۴۰۴ (۵ ژوئیه ۲۰۲۵): صورت فلکی دب اکبر (خرس بزرگ – هفت‌ستاره):

پس از تاریکی هوا، صورت فلکی دب اکبر در آسمان شمال‌غربی در ارتفاع بالایی دیده می‌شود. این صورت فلکی که به شکل ملاقه‌ای شناخته شده است، در طول شب‌های تابستان و اوایل پاییز به‌تدریج چرخش می‌کند و به حالت “جمع‌آوری آب” درمی‌آید. این منظره برای رصدگران آسمان شب جذاب است.

ابرهای شب‌تاب (نوکیلوسنت):

در پایان گرگ‌ومیش طولانی تابستانی، به افق شمال یا شمال‌غربی نگاه کنید. ابرهای شب‌تاب، که در ارتفاعات بسیار بالای جو تشکیل می‌شوند، گاهی اوقات روی ذرات گرد و غبار شهابی شکل می‌گیرند. این ابرها که از نظر نجومی منحصربه‌فرد هستند، در سال‌های اخیر به دلیل تغییرات جوی زمین رایج‌تر شده‌اند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله باب کینگ با عنوان “شب‌های ابرهای شب‌تاب” را مطالعه کنید.

یکشنبه، ۱۶ تیر ۱۴۰۴ (۶ ژوئیه ۲۰۲۵)ماه و صورت فلکی عقرب (کژدم):

امشب، ماه هلالی رو به پر شدن (این منزلی از منازل ماه است که در انگلیسی به آن گوبوس می گویند و گاه در فارسی ماه کوژ نیز نامیده می‌شود) در نزدیکی سر صورت فلکی عقرب می‌درخشد. ستاره دلتا کژدمی (Delta Scorpii) بالای ماه و ستاره قلب‌العقرب (Antares) در سمت چپ آن قرار دارند. امشب، لبه تاریک ماه ستاره پی کژدمی (Pi Scorpii) با قدر ۲.۹ را برای رصدگران در سراسر آمریکای شمالی و مرکزی می‌پوشاند (اختفا).

حرکت ماه در عقرب و قوری قوس: ماه طی چهار شب (۶ تا ۹ ژوئیه) از صورت فلکی عقرب و قوری صورت فلکی قوس عبور می‌کند.

دوشنبه، ۱۷ تیر ۱۴۰۴ (۷ ژوئیه ۲۰۲۵)صورت فلکی ذات‌الکرسی (کاسیوپه):

 برای رصدگران معمولی یا کسانی که دید شمالی محدودی دارند، دیدن ذات‌الکرسی در تیرماه ممکن است عجیب به نظر برسد. اما این صورت فلکی که به شکل W مسطح شناخته می‌شود، اکنون از پایین‌ترین موقعیت شبانگاهی خود در سال گذشته و به‌تدریج در حال بالا آمدن است تا برای پاییز و زمستان آماده شود. پس از تاریکی، آن را در شمال-شمال‌شرقی و نزدیک به افق جستجو کنید.

سه‌شنبه، ۱۸ تیر ۱۴۰۴ (۸ ژوئیه ۲۰۲۵)

ستاره نسر طایر (Altair): پس از تاریکی، ستاره نسر طایر در شرق-جنوب‌شرقی می‌درخشد. این ستاره دومین ستاره درخشان در نیمه شرقی آسمان است، پس از ستاره وگا (نسر واقع) که در بالای آن قرار دارد.

ستاره طرازد (Gamma Aquilae): در فاصله یک انگشت (در بازوی کشیده) بالای نسر واقع، ستاره نارنجی‌رنگ طرازد قرار دارد. این ستاره با قدر ۲.۷ در مقایسه با نسر واقع (قدر ۰.۷) کم‌نورتر به نظر می‌رسد. اما این ظاهر فریبنده است! نسر واقع به دلیل نزدیکی (۱۷ سال نوری) درخشان به نظر می‌رسد، اما طرازد، یک ستاره غول نارنجی در فاصله ۳۸۰ سال نوری دورتر، ۱۷۰ برابر درخشان‌تر از نسر واقع است.

چهارشنبه، ۱۹ تیر ۱۴۰۴ (۹ ژوئیه ۲۰۲۵)

ستاره قلب‌العقرب (Antares) پس از تاریکی، قلب‌العقرب نارنجی‌رنگ تقریباً در خط نصف‌النهار (جنوب) دیده می‌شود. اطراف و بالای سمت راست آن، ستارگان سفیدتر بخش بالایی صورت فلکی عقرب را تشکیل می‌دهند. بقیه صورت فلکی به سمت افق و سپس به چپ امتداد دارد.

ستارگان دوتایی در عقرب:بتا کژدمی (Graffias): در ردیف عمودی سه‌ستاره‌ای در بالای قلب‌العقرب، بتا کژدمی (Beta Scorpii) یک ستاره دوتایی زیبا برای تلسکوپ‌هاست، با جدایی ۱۳ ثانیه قوسی و قدرهای ۲.۸ و ۵.۰.

امگا کژدمی (Omega1 و Omega2) در فاصله ۱ درجه پایین‌تر، دو ستاره امگا۱ و امگا۲ کژدمی با قدر ۴ و جدایی ۰.۲۵ درجه دیده می‌شوند. با دوربین دوچشمی می‌توانید تفاوت رنگ جزئی آن‌ها (طیف B9 و G2) را تشخیص دهید.

نو کژدمی (Nu Scorpii): در فاصله ۱.۶ درجه بالا و چپ بتا، نو کژدمی یک سیستم سه‌تایی است با جدایی ۴۱ ثانیه قوسی و قدرهای ۳.۸ و ۶.۵. با تلسکوپ قوی و در شرایط جوی مناسب، جزء روشن‌تر آن خود یک دوتایی نزدیک با جدایی ۲ ثانیه قوسی و قدرهای ۴.۰ و ۵.۳ است.

پنج‌شنبه، ۲۰ تیر ۱۴۰۴ (۱۰ ژوئیه ۲۰۲۵)ماه کامل (بدر):

ماه در ساعت ۱۶:۳۷ به وقت EDT (۱:۰۷ بامداد ۲۱ تیر به وقت ایران) به‌طور کامل پر می‌شود. در سنت بومیان آمریکای شمال‌شرقی، ماه کامل تیرماه “ماه گوزن نر” نامیده می‌شد، زیرا شاخ‌های گوزن‌های نر در این زمان در حال رشد کامل است (بر اساس مشاهدات کاپیتان جاناتان کارور در دهه ۱۷۶۰).

ستاره دلتا کژدمی (Delta Scorpii): در ردیف عمودی بتا، دلتا و پی کژدمی، دلتا کژدمی درخشان‌ترین است. اما این ستاره در گذشته کم‌نورتر از بتا بود. دلتا یک ستاره متغیر عجیب است، یک زیرغول آبی با چرخش سریع که گازهای درخشانی از استوای خود منتشر می‌کند. این ستاره در تابستان ۲۰۰۰ به‌طور غیرمنتظره دو برابر درخشان شد، سپس بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ چندین بار کم‌نور و پرنور شد و از آن زمان با قدر ۱.۷ ثابت مانده است. ستاره همراه کوچک‌تری دارد که هر ۱۰.۵ سال یک‌بار به آن نزدیک می‌شود، اما در سال ۲۰۲۲ هیچ شعله‌ور شدن جدیدی رخ نداد. آینده این ستاره همچنان غیرقابل پیش‌بینی است.

جمعه، ۲۱ تیر ۱۴۰۴ (۱۱ ژوئیه ۲۰۲۵)ستارگان وگا و آرتوروس:

یک ساعت پس از غروب، با محو شدن گرگ‌ومیش و پدیدار شدن ستارگان، دو ستاره درخشان تابستانی، وگا (در شرق) و آرتوروس (در جنوب‌غربی)، تقریباً در نزدیکی سمت‌الرأس (بالاترین نقطه آسمان) دیده می‌شوند.

زهره در صورت فلکی گاو (ثور):

زهره با قدر -۴.۱ در سپیده‌دم در شرق-شمال‌شرقی طلوع می‌کند و تا روشن شدن آسمان بالا می‌آید. در تلسکوپ، قرص زهره (با قطر ۱۶ ثانیه قوسی) به‌صورت هلالی ۶۵٪ روشن دیده می‌شود. زهره اکنون به‌طور موقت به‌عنوان “چشم دوم” صورت V شکل گاو عمل می‌کند و از ستاره دبران (Aldebaran) درخشان‌تر است. برای دیدن کل الگوی V با قدر ۴، حدود ۱ ساعت و ۱۵ دقیقه قبل از طلوع خورشید نگاه کنید. این منظره فرصت عکاسی فوق‌العاده‌ای است!

شنبه، ۲۲ تیر ۱۴۰۴ (۱۲ ژوئیه ۲۰۲۵)ستارگان وگا و نسر طایر:

وگا درخشان‌ترین ستاره در نیمه شرقی آسمان است. در فاصله سه مشت (در بازوی کشیده) پایین و راست آن، نسر طایر، دومین ستاره درخشان این ناحیه، قرار دارد. طرازد (Gamma Aquilae) همچنان در نزدیکی نسر طایر دیده می‌شود.

یکشنبه، ۲۳ تیر ۱۴۰۴ (۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵)مثلث تابستانی:

وگا، نسر طایر و ستاره دُنب (Deneb) که حدود دو مشت پایین و چپ وگا قرار دارد، مثلث تابستانی را تشکیل می‌دهند.

صورت فلکی عقرب و دم آن: عقرب گاهی به‌عنوان “شکارچی (جبار) تابستان” شناخته می‌شود به دلیل درخشندگی، ستارگان غول آبی-سفید و ابرغول قرمز آن. اما برای رصدگران در عرض‌های میانی شمالی، عقرب در آسمان جنوبی پایین‌تر از جبار حرکت می‌کند و تیرماه بهترین زمان برای رصد آن است.

دم عقرب و خوشه‌های ستاره‌ای:چشم‌های گربه (شولا و لسات):

دو ستاره نزدیک در دم عقرب، شولا (Lambda Scorpii) و لسات (Upsilon Scorpii)، با قدرهای ۱.۶ و ۲.۶ به نام چشم‌های گربه شناخته می‌شوند. این دو ستاره غول آبی-سفید با فاصله‌های ۷۰۰ و ۵۰۰ سال نوری هستند.

خوشه‌های باز M6 و M7: بین چشم‌های گربه و قوری قوس، خوشه باز M7 (بزرگ‌تر و درخشان‌تر) و M6 (کوچک‌تر و کم‌نورتر) با دوربین دوچشمی به‌صورت لکه‌های درخشان دیده می‌شوند.

چشم‌های گربه کوچک (مو کژدمی): خطی از چشم‌های گربه به سمت غرب به دو ستاره نزدیک مو کژدمی (Mu Scorpii) اشاره می‌کند که با جدایی ۰.۱ درجه به نام چشم‌های گربه کوچک شناخته می‌شوند. این دو ستاره نیز با فاصله‌های ۸۰۰ و ۵۰۰ سال نوری، با دوربین دوچشمی قابل رصد هستند.

وضعیت سیارات در هفته

عطارد: در حال غرق شدن در نور غروب است و قابل رصد نیست.

زهره: با قدر -۴.۱ در سپیده‌دم در شرق-شمال‌شرقی می‌درخشد و تا روشن شدن آسمان بالا می‌آید.

مریخ: با قدر ۱.۵ در صورت فلکی اسد (شیر)، در گرگ‌ومیش غربی پایین است و به‌زودی پس از تاریکی غروب می‌کند.

مشتری: با قدر -۱.۹ در حال پدیدار شدن در نور سپیده‌دم است. اواخر هفته، حدود سه مشت پایین و چپ زهره دیده می‌شود.

زحل: با قدر +۰.۹ در صورت فلکی حوت، حوالی نیمه‌شب طلوع می‌کند. بهترین زمان رصد با تلسکوپ قبل از سپیده‌دم است، وقتی زحل در ارتفاع ۴۰ درجه در آسمان تاریک قرار دارد. حلقه‌های زحل امسال تقریباً لبه‌رو دیده می‌شوند.

اورانوس: با قدر ۵.۸ در پس‌زمینه زهره، با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود.

نپتون: با قدر ۷.۹ در نزدیکی زحل (۱ درجه فاصله) قرار دارد و فقط با تلسکوپ قابل رصد است.

این مطلب بر اساس راهنمای آسمان هفته اسکای اند تلسکوپ نوشته و بازنویسی شده است