رویدادهای آسمان از ۳۰ شهریور تا ۶ مهر
این هفته رسما از تابستان گذر خواهیم کرد و وارد پاییز خواهیم شد و آسمان مانند همیشه میزبان مناظری تماشایی است که می‌تواند برای ساعاتی حواس ما را از دنیای اطراف دور و نگاهمان را به زیبایی‌های طبیع فراموش شده آسمان شب معطوف کند.
یک‌شنبه ۳۰ شهریور / ۲۱ سپتامبر
از حوالی ساعت ۹ تا ۱۰ شب، دو جرم نام‌آشنای آسمان عمیق، یعنی خوشۀ دوتایی برساوش (NGC 869 و NGC 884) و کهکشان آندرومدای بزرگ (M31)، در ارتفاع بالای شرق می‌درخشند. فاصلۀ آن‌ها تنها دو مشت (۲۲ درجه) است. هر دو قدر چهارم‌اند، اما به چشم غیرمسلح ظاهرشان کاملاً متفاوت است؛ هرچه آسمان تاریک‌تر، تفاوتشان آشکارتر.
اگر آسمان‌تان روشن است، سراغ دوربین دوچشمی بروید. در کنار آن‌ها، خوشۀ باز M34 و ستارۀ متغیر راس‌الغول (Algol) نیز قابل مشاهده‌اند.
امروز همچنین ماه نو است (ساعت ۲۳:۲۴ به وقت ایران) و یک خورشیدگرفتگی جزیی بخش‌هایی از نیوزیلند و جنوب اقیانوس آرام و جنوبگان را می‌پوشاند.
دوشنبه ۳۱ شهریور / ۲۲ سپتامبر
آغاز رسمی پاییز در نیم‌کرۀ شمالی است: لحظۀ اعتدال پاییزی، ساعت ۲۲:۴۹ به وقت ایران، زمانی که مرکز خورشید از استوای زمین می‌گذرد.
از این شب، ستارۀ دِنب (Deneb) جایگزین وگا به‌عنوان ستارۀ سرسو در عرض‌های میانی شمالی می‌شود.
همچنین فصل گرفت‌های ستارۀ متغیر الغول آغاز شده است. امشب الغول حدود ساعت ۰۷:۳۱ صبح به وقت ایران در کمترین درخشندگی‌اش (قدر ۳٫۴ به جای ۲٫۱) دیده می‌شود. فرایند کم‌نور و پرنور شدنش چند ساعت طول می‌کشد.
سه‌شنبه ۱ مهر / ۲۳ سپتامبر
امشب سماکِ رامح (Arcturus) در غرب و سُرطَان (Capella) در شمال‌شرق تقریباً هم‌زمان می‌درخشند. هر دو قدر صفر هستند. کمی بعد، اگر به جنوب‌جنوب‌شرق نگاه کنید، ستارۀ پاییزی فم‌الحوت (Fomalhaut) نیز در همان ارتفاع خواهد بود. جایگاه دقیق این هم‌ارتفاعی بستگی به عرض جغرافیایی دارد.
چهارشنبه ۲ مهر / ۲۴ سپتامبر
سیارۀ کوتولۀ سرس (Ceres)، نخستین سیارک کشف‌شده و بزرگ‌ترینشان، در قدر ۷٫۶ است و با دوربین دوچشمی نزدیک ستارۀ اتا قیطس (Eta Ceti) دیده می‌شود. این روزها تا مقابله‌اش در ۱۰ مهر بهترین زمان برای رصد آن است.
پنج‌شنبه ۳ مهر / ۲۵ سپتامبر
سماک رامح هر شب پایین‌تر در غرب-شمال‌غرب دیده می‌شود. صورت‌فلکی گاوروان همچون بادبادکی باریک در آسمان دیده می‌شود که سماک رامح دم آن است. سمت راست گاوروان، دب اکبر به حالت افقی نزدیک می‌شود. در همین فصل، به نظر می‌رسد ملاقۀ کوچک آبش را به داخل ملاقۀ بزرگ می‌ریزد؛ در بهار جای این نقش‌ها برعکس می‌شود.
جمعه ۴ مهر / ۲۶ سپتامبر
صورت‌فلکی ماکیان (Cygnus) تقریباً بالای سر می‌درخشد. ستارگانش «صلیب شمالی» را می‌سازند. اگر رو به جنوب‌غرب بایستید و سرتان را بالا بگیرید، این صلیب به حالت ایستاده دیده می‌شود: دِنب در بالای آن و پرواز قو در امتداد راه شیری.
شنبه ۵ مهر / ۲۷ سپتامبر
ماه هلال در حال رشد این شب در کنار ستارۀ سرخ‌فام قلب‌العقرب (Antares) در صورت‌فلکی عقرب است. این صورت‌فلکی به‌آرامی در حال غروب و خداحافظی با آسمان شب‌های پاییز است.
یک‌شنبه ۶ مهر / ۲۸ سپتامبر
ماه اکنون بالای جفت ستارگان «چشم‌های گربه» در دم عقرب می‌درخشد؛ کمتر از یک مشت پایین‌تر از ماه.
وضعیت سیاره‌ها این هفته
عطارد (تیر): در فروغ خورشید پنهان است.
ناهید (زهره): حدود نیم ساعت پیش از سپیده‌دم از شرق طلوع می‌کند، پایین‌تر و چپ‌تر از مشتری. ستارۀ شِعرای یمانی (رِگولوس) چند درجه بالای آن دیده می‌شود.
بهرام (مریخ): با قدر ۱٫۶ در صورت‌فلکی سنبله، بسیار پایین در غرب-شمال‌غرب پس از غروب؛ تنها با دوچشمی قابل ردیابی.
مشتری (برجیس): با قدر –۲٫۱ در صورت‌فلکی جوزا، حوالی ساعت ۱ بامداد طلوع می‌کند و تا سپیده‌دم بر شرق چیره است.
زحل (کیوان): پس از غروب از شرق-جنوب‌شرق بالا می‌آید، با قدر +۰٫۷ در مرز دوماهی و دلو. بهترین زمان رصدش نیمه‌شب است که در جنوب ارتفاع دارد. حلقه‌هایش امسال تقریباً از لبه دیده می‌شوند.
اورانوس: با قدر ۵٫۷ در ثور، نزدیک خوشۀ پروین. حوالی ساعت ۹ تا ۱۰ شب طلوع و تا نیمه‌شب در شرق بالا می‌رود.
نپتون: همین هفته در مقابله است، قدر ۷٫۸ در دلو؛ تنها با تلسکوپ نقطه‌ای آبی‌فام دیده می‌شود.
